A/ΓΕΕΘΑ: Με τις τελευταίες πρωτοβουλίες της κυβέρνησης εξασφαλίζεται ότι ο αξιωματικός θα έχει μια αξιοπρεπή διαβίωση

Δημήτρης Χούπης στην «Κ»: Έτσι σχεδιάσαμε τη νέα δομή των Ενόπλων Δυνάμεων

Ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ στη συνέντευξή του στην «Κ» αναλύει τη νέα φιλοσοφία των Ενόπλων Δυνάμεων της χώρας και εξηγεί γιατί θεωρεί ότι σήμερα μπορούν να ανταποκριθούν ταχύτερα σε μία κρίση ανάλογη με εκείνη του 2020

ΠΗΓΗ: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 06/04/2025 - Βασίλης Νέδος

Οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις μπορούν να ανταποκριθούν ακόμα ταχύτερα σε μια κρίση ανάλογη με εκείνη του 2020 με βάση τις νέες δυνατότητες που διαθέτουν, λέει σε αποκλειστική συνέντευξή του στην «Κ» ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ Δημήτρης Χούπης. Οι νέες δυνατότητες των Ενόπλων Δυνάμεων, όπως λέει, αναδεικνύουν το φυσικό πλεονέκτημα που δίνει το νησιωτικό ανάγλυφο της χώρας, ενώ την ίδια ώρα αποκτάται δυνατότητα στρατηγικού πλήγματος. Ο κ. Χούπης χαρακτηρίζει τις σχέσεις των Ενόπλων Δυνάμεων με εκείνες του Ισραήλ ως ένα γάμο στρατηγικό και αμοιβαία επωφελή.

– Την Πέμπτη ο πρωθυπουργός παρουσίασε στη Βουλή τον 12ετή Μακροπρόθεσμο Προγραμματισμό Αμυντικών Εξοπλισμών. Ποια είναι η φιλοσοφία τους;

– Είναι ευχάριστο ότι για πρώτη φορά, με την κατεύθυνση της πολιτικής ηγεσίας, υλοποιείται στην πράξη ένα πρόγραμμα ουσιαστικά μακροπρόθεσμο. Ως τώρα δεν κάναμε το λογικό. Δηλαδή να ξεκινάμε από την απειλή, να φτάνουμε στις επιχειρησιακές απαιτήσεις που επιβάλλει αυτή η απειλή, στη συνέχεια να πηγαίνουμε στους εξοπλισμούς που καλύπτουν τις επιχειρησιακές απαιτήσεις και συνακόλουθα να φτάνουμε στη στελέχωση με προσωπικό όλων αυτών των δυνατοτήτων. Αν διαταραχθεί αυτή η μονοσήμαντη σχέση ουσιαστικά δημιουργείται τεράστιο πρόβλημα.

Αν προχωρούσαμε σε ένα μεγάλο εξοπλιστικό πρόγραμμα, για παράδειγμα, να αγοράζαμε πρώτα 1.000 αυτοκινούμενα πυροβόλα και να φτιάχναμε 50 μονάδες, θα προέκυπτε πρόβλημα διότι εν συνεχεία θα έπρεπε να δούμε αν όντως μας χρειάζονταν και αν πράγματι διαθέταμε τον κόσμο για να το στελεχώσουμε. Αρα προχωρήσαμε στον σχεδιασμό της Νέας Δομής Δυνάμεων και στη συνέχεια φτάσαμε στα εξοπλιστικά και όχι το, λανθασμένο, αντίστροφο που γινόταν μέχρι πρόσφατα. Ο πρωθυπουργός και ο υπουργός Εθνικής Αμυνας έδωσαν πρώτοι το σήμα για την προώθηση αυτού του νέου μεταρρυθμιστικού πλαισίου.

– Ανακοινώθηκε μια γενική γραμματεία Εθνικής Ασφάλειας. Τι ρόλο θα έχει;

– Θα είναι η αναβαθμισμένη παρουσία του Συμβούλου Ασφαλείας στο πλευρό του πρωθυπουργού, στο ΚΥΣΕΑ και σε όλες τις εκφάνσεις του διυπουργικού ρόλου και συντονισμού που χρειάζεται η εθνική ασφάλεια. Η πληροφορία τρέχει πάρα πολύ γρήγορα και η διαχείριση της πληροφορίας είναι κομβικής σημασίας.

– Η διαχείριση της πληροφορίες είναι, καταλαβαίνω, κεντρική και για τον σχεδιασμό των εξοπλισμών…

– Πράγματι. Ουσιαστικά όλο το πλέγμα της Διοίκησης και Ελέγχου ή της Διοίκησης Πυρός ή της Διοίκησης Δυνατοτήτων, θα λειτουργεί με τρόπο ώστε, δικτυοκεντρικά, όλες οι αποφάσεις να εκτελούνται ταχέως. Και, βεβαίως, αυτή η πληροφορία θα είναι κρίσιμη ώστε οι μικροί ηγέτες στο πεδίο, οι ηγήτορες να μπορούν να κινηθούν άμεσα και χωρίς καθυστέρηση με βάση τις ευθύνες και τις αρμοδιότητές τους.

– Η μείωση μονάδων στοχεύει σε αυτή την ευελιξία;

– Υπήρχε ένα οργανωτικό σχήμα αραιό ως προς τη στελέχωση. Και ο χρόνος ετοιμότητας και διαθεσιμότητας των τμημάτων αυτών σε σχέση με τις κρίσεις που περιμένουμε, δεν ήταν ικανός να μας δώσει το αποτέλεσμα στον τόπο και τον χρόνο που χρειαζόταν.

– Γίνεται και μια προσπάθεια μεταρρύθμισης της θητείας, κυρίως όμως του συστήματος εφεδρείας.

– Το σύστημα θα απομακρυνθεί από την παλαιά μορφή κλήσης των εφέδρων. Θα είναι άμεσα συνδεδεμένοι με τη μονάδα. Η μονάδα θα μπορεί πολύ γρήγορα με διάφορα εργαλεία (όπως το gov.gr) να επικοινωνεί άμεσα με τον έφεδρο. Για να γίνει αυτό πρέπει η σχέση με τη μονάδα και τον σχηματισμό να είναι ενεργή σε σημαντικό βαθμό. Πάνω απ’ όλα, βέβαια, πρέπει να σημειωθεί ότι αυτή η σύνδεση θα οφείλεται στην εθελοντική συμμετοχή του εφέδρου και όχι υποχρεωτικά για όλους.

– Μέσω της Ε.Ε. μπορούν να αυξηθούν οι αποτρεπτικές δυνατότητες;

– Το μέλλον της αμυντικής μας σχεδίασης τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, δεν έγκειται μόνο στην αύξηση του προϋπολογισμού, αλλά και στην ευθυγράμμιση των προσπαθειών μας, για συνολική ενίσχυση των αμυντικών δυνατοτήτων της Ε.Ε. Οσοι είναι επιφορτισμένοι με τις εν λόγω αποφάσεις επιβάλλεται όπως συνειδητοποιήσουν ότι η Ευρώπη χρειάζεται γενναίες αποφάσεις για τη συνέχιση της ιστορικής διαδρομής της. Η Ευρώπη οφείλει να σταθεί μπροστά στα πολλά διλήμματα ασφαλείας. Να λάβει υπόψη ότι η ελπίδα δεν αποτελεί επ’ ουδενί αποτελεσματική στρατηγική. Τελικά η Ιστορία συντάσσεται και τιμά πάντοτε τους νικητές.

– Ο πόλεμος στην Ουκρανία προσέφερε διδάγματα…

– Πράγματι. Μετά ένα πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα φθοράς δεν υπάρχουν σημαντικά εδαφικά κέρδη. Διότι ο αγώνας στο έδαφος δίνει ιδιαίτερο βάρος στον μαχητή ως μονάδα στο πεδίο της μάχης. Σε πάρα πολλές περιπτώσεις βλέπουμε ότι ένας μαχητής με κάποιο τερματικό να μπορεί να θέτει εκτός επιχειρήσεων μια ολόκληρη μονάδα, η οποία ουσιαστικά είναι πάρα πολύ δύσκολη στη διοίκηση και στον έλεγχο. Μετά, ένα πρόσθετο δίδαγμα είναι πως τα drones, τα περιφερόμενα πυρομαχικά, με πολύ χαμηλό κόστος, επιτυγχάνουν χτυπήματα σε πολύ μεγάλο βάθος στρατηγικής αξίας. Και αυτό γίνεται καθημερινά μέσω της ανάπτυξης της καινοτομίας και εργαλείων που παρήχθησαν στη διάρκεια των μαχών.

Δηλαδή μέσα από την Ουκρανία προέκυψαν επιχειρησιακές ανάγκες στις οποίες η καινοτομία έδωσε λύσεις. Αυτό έγινε με τα drones, την επιτήρηση, τα γεωγραφικά, τη δύναμη των δορυφόρων, την παροχή και αξιοποίηση πληροφορίας. Ουσιαστικά από τον εντοπισμό μέχρι την προσβολή ο χρόνος έχει μειωθεί, όπως και η δυνατότητα αντίδρασης. Σε όλα αυτά υπάρχει ένα προαπαιτούμενο: Πρέπει να δοθεί ευελιξία στους διοικούντες να παίρνουν αποφάσεις στον βαθμό τους και στη θέση τους. Είδαμε από την πλευρά της Ρωσίας ένα δυσκολοδιοίκητο μηχανισμό λήψης αποφάσεων.

Επίσης τα χτυπήματα σε βάθος, είτε με drones είτε με πυραυλικά στρατηγικά όπλα, έχουν δημιουργήσει ένα περιβάλλον από απόσταση προσβολής. Πολλές φορές αυτό γίνεται σε συνδυασμό με τις διαστημικές επικοινωνίες και πληροφορίες. Επιπλέον, η Μαύρη Θάλασσα έχει γίνει μια λίμνη και οι ναυτικές δυνάμεις είναι εγκλωβισμένες και δέσμιες των δυνατοτήτων που υπάρχουν. Το ίδιο και στρατηγικές εγκαταστάσεις στην ξηρά. Γενικά η καινοτομία καταργεί εξοπλιστικά μέσα σε μια ώρα.

– Πώς φέρνουμε τα διδάγματα της Ουκρανίας στο ελληνικό πεδίο;

– Εμείς κοιτάμε τι είναι αναγκαίο στο δικό μας περιβάλλον. Ολο το εξοπλιστικό πρόγραμμα στοχεύει να προσαρμοστούμε σε αυτό το νέο γεωστρατηγικό περιβάλλον. Εχουμε ένα περιβάλλον με πάρα πολλά νησιά. Κάθε νησί ως χερσαίος χώρος θα δίνει συνεισφορά στην αεράμυνα, απελευθερώνοντας τα μαχητικά αεροσκάφη και τις μονάδες επιφανείας από τον αποκλειστικό ρόλο στο Αιγαίο ή την Ανατολική Μεσόγειο. Με την αεράμυνα, το πυραυλικό πυροβολικό, τους αντιπλοϊκούς και αντιβαλλιστικούς πυραύλους, τις ανθυποβρυχιακές δυνατότητες, αξιοποιείται η γεωγραφία της χώρας. Εξασφαλίζουμε την αποτρεπτική δυνατότητά μας. Και την ίδια στιγμή δεν χάνουμε τη δυνατότητά μας για στρατηγικά πλήγματα σε βάθος.

– Έχουμε και στρατηγικά όπλα στην εξίσωση πια…

– Ναι, με δυνατότητες πολλών εκατοντάδων χιλιομέτρων, μέχρι και χιλίων. Παράλληλα, η εγκατάσταση των συστημάτων της «Ασπίδας του Αχιλλέως», δίνει τη δυνατότητα χτυπημάτων με βλήματα, αλλά και ηλεκτρονικού πολέμου. Ο θόλος δεν καταρρίπτει μόνο με βλήματα, αλλά έχει και δυνατότητες ηλεκτρονικής προσβολής που θα χρησιμοποιείται σε περίπτωση κορεσμού ενός στόχου. Φυσικά υπάρχει και αντιαεροπορική και αντιπυραυλική δυνατότητα και στις νέες μονάδες του Πολεμικού Ναυτικού. Μια φρεγάτα FDI έχει 180 χιλιόμετρα γύρω από το φυσικό της μέγεθος. Αρα αναπτύσσονται δυνατότητες σε όλη την περιοχή του γεωστρατηγικού μας ενδιαφέροντος, από την Κρήτη έως την Κύπρο αλλά και στο Αιγαίο.

– Το 2020 ζήσαμε μια κρίση. Το 2025 είμαστε σε καλύτερη φάση από πλευράς δυνατοτήτων;

– Οι δυνατότητές μας πλέον δίνουν φυσικό πλεονέκτημα που σε κάθε περίπτωση προσδιορίζει ένα πολύ καλύτερο περιβάλλον ανταπόκρισης στην κρίση. Η ανταπόκρισή μας πλέον μπορεί να είναι ταχύτερη.

Η σχέση μας με το Ισραήλ έχει στρατηγικό βάθος

– Τι θα λέγατε σε έναν νέο που είναι 18 ετών και θέλει να κάνει καριέρα στις Ενοπλες Δυνάμεις;

– Και οι δύο γιοι μου και ο γαμπρός μου είναι νεαροί αξιωματικοί. Ήταν προσωπική επιλογή τους. Έχω διατελέσει διοικητής στη Σχολή Ευελπίδων και θα πω στους νέους σήμερα αυτό που έλεγα και στους γονείς των σπουδαστών. Καταρχάς είναι δική τους επιλογή. Δεν είναι χώρος που μπορεί να οδηγήσει στον πλουτισμό και διέπεται από κάποιες αρχές και αξίες. Με τις τελευταίες πρωτοβουλίες της κυβέρνησης εξασφαλίζεται ότι ο αξιωματικός θα έχει μια αξιοπρεπή διαβίωση για να μπορεί να είναι ελεύθερος στην άσκηση των καθηκόντων του χωρίς άγχος.

Αυτό, βεβαίως, δεν θα πρέπει να οδηγεί σε μια δημοσιοϋπαλληλική σχέση με το λειτούργημα. Ο αξιωματικός θα πρέπει να είναι ταγμένος και δεδομένος για την υπηρεσία. Ο δρόμος έχει μια αποστολή: αφοσίωση στο καθήκον. Για εμάς η φιλοπατρία δεν είναι κάτι απροσδιόριστο. Είναι άμεσα συνδεδεμένη με το υπέρτατο αγαθό, τη θυσία της ζωής για την πατρίδα.

– Η νέα μορφή των Ενόπλων Δυνάμεων προϋποθέτει να μπουν στις παραγωγικές σχολές και νέες ειδικότητες, για παράδειγμα της τεχνολογίας πληροφοριών (ΙΤ).

– Τα νέα οπλικά συστήματα πρέπει να έχουν χειριστές με τη δυνατότητα να τα χειρίζονται. Και θα έχουν. Θα βγαίνουν από τα Ανώτατα Στρατιωτικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα καταρτισμένοι. Θα πρέπει, βέβαια, όπως προχωρά η τεχνολογία να υπάρχει και αυτό που λέμε διά βίου μάθηση, διά βίου γνώση. Και ταυτόχρονα θα υπάρχουν κάποιοι περιορισμοί. Όταν η πατρίδα έχει δαπανήσει κάποια χρήματα και προσπάθεια για να εκπαιδεύσει ένα στέλεχος που θα χειρίζεται ένα συγκεκριμένο σύστημα, δεν θα πρέπει να μπορεί να παίρνει αυτή την τεχνογνωσία εκτός Ενόπλων Δυνάμεων. Δηλαδή ο αξιωματικός παραμένει κυρίως αξιωματικός. Είναι ηθικό συμβόλαιο με την πατρίδα.

– Συζητήθηκε η εμπλοκή της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας. Η Ελλάδα τι μπορεί να κάνει;

– Λίγες, αλλά σοβαρές αμυντικές εταιρείες στην Ελλάδα εξάγουν σε 120 χώρες ανά την υφήλιο, χωρίς να αγοράζουμε εμείς. Πρόκειται για εταιρείες που άντεξαν στην κρίση, έδωσαν δουλειά σε πολλούς νέους επιστήμονες, έδειξαν δηλαδή ότι υπάρχει χώρος. Θέλουμε ανθρώπους να παραγάγουν και να υποστηρίξουν όλο αυτό το εξοπλιστικό πρόγραμμα.
 
– Πόσο στενές είναι οι σχέσεις μας με τις ισραηλινές Ένοπλες Δυνάμεις;

– Πάρα πολύ στενές. Είναι μια συμμαχία με πολύ μέλλον και πολύ στέρεες βάσεις. Η Ελλάδα και η Κύπρος δίνουν ένα στρατηγικό βάθος σε αυτή τη σχέση και για το έθνος του Ισραήλ. Στις Ένοπλες Δυνάμεις υπάρχει στρατηγικός σχεδιασμός σε βάθος, σε σχέση με τις δυνατότητες που μπορούμε να αναπτύξουμε με το Ισραήλ. Είναι ένας γάμος που είναι αμοιβαία επωφελής και για τα δύο έθνη.

Οι Ένοπλες Δυνάμεις του Ισραήλ λειτουργούν με βάση μια παραδοχή: Σαν να μην υπάρχει επόμενη μέρα στο πεδίο της επιχειρησιακής εγρήγορσης. Πρέπει, νομίζω, κι εμείς να παραδειγματιστούμε. Και να σκεφτούμε κατά πόσο μπορεί να προσαρμοστούμε κι εμείς, σε σχέση με την απειλή που αντιμετωπίζουμε.