Οι τρεις (3) μεγάλες ΑΔΙΚIΕΣ στους Συνταξιούχους–Απόστρατους

Εκτός από τη δραματική οικονομική κατάσταση των συνταξιούχων-αποστράτων -η οποία επιδεινώνεται λόγω της ακρίβειας- τρία μεγάλα ζητήματα ζητούν άμεση λύση από την κυβέρνηση. Πρόκειται για τη μεγάλη αδικία της διπλής φορολόγησης που προκαλεί η μνημονιακή Εισφορά Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΑΣ), η προσωπική διαφορά του νόμου Κατρούγκαλου, καθώς και η μη εφαρμογή διάταξης του νόμου Βρούτση από το 2020 για την προσαύξηση στους απασχολούμενους συνταξιούχους.

ΤΟΥ ΗΛΙΑ ΓΕΩΡΓΑΚΗ - ΠΗΓΗ: ΝΕΑ - [Μετατροπή σε κείμενο: staratalogia.gr]

Ειδικότερα:

1. ΔΙΠΛΗ ΦΟΡΟΛΟΓΗΣΗ ΓΙΑ 400.000 ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΟΥΣ ΜΕΣΩ ΕΑΣ: Διπλό και άδικο φόρο πληρώνουν 400.000 συνταξιούχοι μέσω της Εισφοράς Αλληλεγγύης Συνταξιούχων(ΕΑΣ). Οι συνταξιούχοι - με συντάξεις άνω των 1400 ευρώ-υποβάλλονται στην περίφημη Εισφορά Αλληλεγγύης η οποία είναι κλιμακωτή (από 3% και φτάνει το 14%), αλλά επιβάλλεται εφ όλου του ποσού. Χωρίς καν να ληφθεί υπόψη το αφορολόγητο όριο των 720 ευρώ. Μάλιστα, με τις (ετήσιες) αυξήσεις-αναπροσαρμογές λόγω πληθωρισμού πολλοί ασφαλισμένοι αλλάζουν κατηγορία καταβολής της Εισφοράς (ονομαστικές αποδοχές) και φορολογούνται επαχθέστερα. Δηλαδή αντί να έχουν αύξηση έχουν μείωση των αποδοχών .

Αυτό που επεξεργάζεται η κυβέρνηση είναι η μείωση της κράτησης αυτής τόσο από τις κύριες όσο και από τις επικουρικές συντάξεις. Αν και το υπουργείο Εργασίας επεξεργάζεται τη σχετική διάταξη δεν φαίνεται να κατατίθεται άμεσα καθώς η εισφορά χρηματοδοτεί το λογαριασμό ΑΚΑΓΕ (Ασφαλιστικό Κεφάλαιο Αλληλεγγύης Γενεών) στο οποίο υπολογίζεται ότι έχουν συγκεντρωθεί περί τα 14,5 δισ. ευρώ. Η νέα διάταξη δεν θα περιλαμβάνεται στο επικείμενο νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας και φαίνεται ότι θα καθυστερήσει η κατάθεση της αναμόρφωσης της ενώ με βάση το καλό σενάριο θα ισχύσει μέσα στο 2025.

Η ενδεχομένη κατάργηση της κράτησης από τίς επικουρικές θα σημάνει αυξήσεις από 10 ευρώ ως και 71 ευρώ μηνιαίως ή από 120 ευρώ ως 852 ευρώ ετησίως για περίπου 400.000 παλαιούς αλλά και νέους (μετά την 1/1/2015) συνταξιούχους που λαμβάνουν αρχική μεικτή επικουρική σύνταξη άνω των 300 ευρώ, όπου επιβάλλονται οι κρατήσεις ΕΑΣ με ποσοστά από 3% ως 10%.

Η κλίμακα κρατήσεων ΕΑΣ στις επικουρικές είναι:

• 3% από τα 300 ως τα 350 ευρώ,

• 4% από τα 350 ως τα 400 ευρώ,

• 5% από τα 400 ως τα 450 ευρώ,

• 6% από τα 450 ως τα 500 ευρώ,

• 7% από τα 500 ως τα 550 ευρώ,

• 8% από τα 550 ως τα 600 ευρώ,

• 9% από τα 600 ως τα 650 ευρώ και

• 10% από τα 650 ευρώ και άνω.

Στο νέο σύστημα θα προβλεφθεί πλαφόν κρατήσεων ώστε κανείς συνταξιούχος να μην πληρώνει περισσότερα, αλλά αντιθέτως να έχει ελάφρυνση από την κράτηση.

Σύμφωνα με τις εισηγήσεις που βρίσκονται στο τραπέζι οι ενδεχόμενες- μελλοντικές -αλλαγές στην ΕΑΣ έχουν ως εξής:

• Στο πρώτο σενάριο εξετάζεται η αλλαγή της αρχιτεκτονικής της ΕΑΣ, ώστε αυτή να μην επιβάλλεται από το «πρώτο ευρώ» αλλά μόνο στο ποσό που υπερβαίνει το πλαφόν κάθε κλιμακίου, όπως δηλαδή ακριβώς συμβαίνει και με τους φορολογικούς συντελεστές στην φορολογία εισοδήματος. Για παράδειγμα, σύνταξη 1.500 ευρώ, έχει σήμερα ΕΑΣ 3%, η οποία επιβάλλεται σε όλο το ποσό και είναι 45€. Αν όμως επιβάλλεται μόνο στο ποσό που υπερβαίνει τα 1.400€, δηλαδή στα 100€ με έναν κάπως αυξημένο συντελεστή – π.χ. 10% – τότε το ποσό της εισφοράς μειώνεται, για παράδειγμα, στα 10€.

• Το δεύτερο σενάριο προβλέπει μείωση των συντελεστών της ΕΑΣ από το δεύτερο κλιμάκιο και πάνω. Η λογική σε αυτό το σενάριο είναι πως με το ισχύον σύστημα ο συντελεστής διπλασιάζεται από το πρώτο στο δεύτερο κλιμάκιο, δηλαδή αυξάνεται απότομά από το 3% στο 6%.

Παράδειγμα 1: Επί μεικτών αποδοχών 1.660 ευρώ του 2023 εφαρμόστηκε αύξηση 3% από τις αρχές του χρόνου. Έτσι η Εισφορά «Αλληλεγγύης» (ΕΑΣ) από 3% που ήταν για ποσά σύνταξης μέχρι 1.699 ευρώ ανήλθε στο 6% επί όλου του ποσού. Τα 1660 ευρώ του 2023 περιοριζόταν στα 1610,2 ευρώ μετά την εισφορά 3%, ενώ με την αύξηση 3% φέτος το εν λόγω πόσο ονομαστικής σύνταξης έφτασε στα 1750 ευρώ. Επί του νέου ποσού εφαρμόζεται όμως ΕΑΣ 6%, οπότε η μεικτή ονομαστική σύνταξη διαμορφώνεται πλέον (μετά την φετινή αύξηση) στα 1.709,8 ευρώ. Και μετά τη νέα εισφορά του 6% στα 1607,2, τρία (3) ευρώ λιγότερα φέτος από το 2023, πριν την… αναπροσαρμογή.

Παράδειγμα 2: Το 6% της ΕΑΣ για μεικτά ποσά σύνταξης άνω των 1.600 ευρώ υπολογίζεται πριν το φόρο και επιβαρύνει το σύνολο των αποδοχών διαπερνώντας ακόμη και αυτό το αφορολόγητο ποσό των μισθωτών και συνταξιούχων (περίπου 720 ευρώ το μήνα).

2. ΚΟΦΤΗΣ ΣΤΙΣ ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ ΤΟ ΕΠΙΔΟΜΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣ ΔΙΑΦΟΡΑΣ: Μπορεί η κυβέρνηση να ανακοίνωσε ότι θα δοθεί εφέτος τα Χριστούγεννα επίδομα προσωπικής διαφοράς, ωστόσο η προσωπική διαφορά δεν επιτρέπει σε 770.000 συνταξιούχους σήμερα να καρπωθούν και άλλες μελλοντικές αυξήσεις, μέχρι να μηδενίσουν και εκείνοι την προσωπική διαφορά τους, που λειτουργεί περισσότερο ως «κόφτης».

Είναι χαρακτηριστικό ότι σήμερα σχεδόν ένας στους τρεις συνταξιούχους του ΕΦΚΑ εξακολουθεί να έχει προσωπική διαφορά, καθώς οι αυξήσεις που δόθηκαν μετά από πολλά χρόνια, τόσο το 2023, όσο και το 2024 κατάφεραν να μειώσουν, όχι όμως και να μηδενίσουν τον αριθμό των κύριων συντάξεων που παραμένουν «παγωμένες». Έτσι χιλιάδες είναι οι παλιοί συνταξιούχοι που δεν θα κατορθώσουν εν ζωή να «γευτούν» μια έστω και μικρή αύξηση στη σύνταξη τους λόγω της προσωπικής διαφοράς την οποία επέβαλλε ο ΣΥΡΙΖΑ με το νόμο Κατρούγκαλου.

Ωστόσο σταδιακά και σε βάθος χρόνου, η προσωπική διαφορά εκτιμάται να μειωθεί σε ένα μεγάλο αριθμό συνταξιούχων. Κι αυτό γιατί οι δύο αυξήσεις που δόθηκαν για πρώτη φορά μετά από 12 χρόνια, κατά 7,75% το 2023 και 3% το 2024 έχουν περιορίσει τον αριθμό των συνταξιούχων με προσωπική διαφορά σε 770.000.Ο αριθμός των συντάξεων με προσωπική διαφορά μειώθηκε μεταξύ Σεπτεμβρίου 2021 και Φεβρουαρίου 2024 από περίπου 1.230.000 σε 770.000. Πρόκειται για τους συνταξιούχους αυτούς, που μετά την εφαρμογή του νόμου Κατρούγκαλου (Ν.4387/2016) και τον επανυπολογισμό των συντάξεών τους, απέκτησαν προσωπική διαφορά, ώστε να μην υποστούν απότομη μείωση του βιοτικού τους επίπεδου.

Να σημειωθεί ότι, η προσωπική διαφορά εξαλείφεται σταδιακά με την αύξηση των συντάξεων, αλλά και μέσω της εφαρμογής των διατάξεων του νόμου 4670/2020 για την αύξηση των ποσοστών αναπλήρωσης όσων έχουν ασφαλιστικό βίο μεγαλύτερο των τριάντα ετών. Υπενθυμίζεται πως η προσωπική διαφορά αφορά τους παλαιούς συνταξιούχους που είχαν ήδη συνταξιοδοτηθεί πριν εφαρμοστεί ο νόμος Κατρούγκαλου (4387/2016). Βάσει του νόμου η σύνταξή τους επανυπολογίστηκε και στην πλειοψηφία αυτών βγήκε μικρότερη. Προκειμένου να μην περικοπεί όμως, θεσπίστηκε η προσωπική διαφορά που αποτελεί μέρος της σύνταξης, καταβάλλεται κανονικά, αλλά στερεί από τους συνταξιούχους τις ετήσιες αυξήσεις μέχρι να μηδενιστεί με αυτές.

3. ΠΡΟΣΑΥΞΗΣΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΩΝ: Μείζον θέμα έχει δημιουργηθεί με την διοίκηση του ΕΦΚΑ η οποία δεν εφαρμόζει την ισχύουσα νομοθεσία εδώ και 4 ολόκληρα χρόνια όσον αφορά την απόδοση των προσαυξήσεων στους απασχολούμενους συνταξιούχους. Ήδη έχουν ασκηθεί μηνύσεις και αγωγές για παράβαση καθήκοντος ενώ για το σοβαρό αυτό ζήτημα ενημερώθηκε η νέα υπουργός Εργασίας Ν. Κεραμέως.

Με το νόμο 4670/2020, η προσαύξηση (για τους συνταξιούχους που εργάζονται νόμιμα) καταβάλλεται με δήλωση ή συνέχιση απασχόλησης από 1ης/1/2017. Το λογισμικό για τις έξτρα αυξήσεις θα έπρεπε να λειτουργεί ήδη, πλην όμως έμεινε πίσω καθώς οι προτεραιότητες του ΕΦΚΑ ήταν η έκδοση εκατοντάδων χιλιάδων εκκρεμών συντάξεων. Ωστόσο δεν υπάρχει καμία επίσημη ενημέρωση για το όλο θέμα και οι δικαιούχοι δικαίως διαμαρτύρονται.

Τονίζεται ότι όσοι συνταξιούχοι δήλωναν απασχόληση από το 2017 και μετά θα πάρουν την αύξηση που τους αναλογεί για τα έτη που εργάστηκαν με αναδρομικά έως και 8 ετών, ανάλογα με το πότε διέκοψαν την απασχόλησή τους.

Ο χρόνος της απασχόλησης αξιοποιείται με προσαύξηση της σύνταξής τους, η οποία υπολογίζεται με βάση τα ποσοστά αναπλήρωσης που αντιστοιχούν στο χρόνο της απασχόλησής τους ξεκινώντας από το ποσοστό που αντιστοιχεί στο πρώτο έτος (που είναι 0,77%) και τις αποδοχές που έχουν κατά το διάστημα της απασχόλησης. Για παράδειγμα συνταξιούχος πριν το 2016 που τα τελευταία 5 χρόνια δούλευε ταυτόχρονα, δικαιούται προσαύξηση σύνταξης με ποσοστό αναπλήρωσης 3,85% (0,77 x 5 = 3,85). Αν ο μισθός του από την απασχόληση ήταν 1.200 ευρώ, τότε θα πάρει προσαύξηση σύνταξης 92,4 ευρώ το μήνα. Αν είχε συντάξιμες αποδοχές 1.500 ευρώ, τότε η προσαύξηση σύνταξης που δικαιούται για τα 5 έτη απασχόλησης είναι 115,5 ευρώ.

Η έξτρα αύξηση στη σύνταξη, όπως και τα αναδρομικά καταβάλλονται από την ημερομηνία που ο εργαζόμενος συνταξιούχος θα υποβάλει αίτηση για την προσαύξηση έχοντας διακόψει την απασχόλησή του.