Η αυθαίρετη χρήση βίας της ΕΛ-ΑΣ και η αρχή της αναλογικότητας!!!

Του Νικολάου Αθ. Μπλάνη Αντιστράτηγου Αστυνομίας ε.α.

1. Διαβάζουμε στα Μ.Μ.Ε… «από χθες το απόγευμα έχουν δει το φως της δημοσιότητας αρκετά ντοκουμέντα αστυνομικής βίας που έλαβαν χώρα στο κέντρο της Αθήνας. Το πιο εξοργιστικό όμως ήταν εκείνο, το οποίο δείχνει τη στιγμή που ένας άνδρας έχει συλληφθεί από τις αρχές. Αν και ο συγκεκριμένος δεν κάνει κάτι, είναι δεμένος πισθάγκωνα και οδηγείται από δύο άνδρες των ΜΑΤ, ένας άλλος έρχεται από πλάγια και ξαφνικά, άνευ λόγου και αιτίας του ρίχνει μία μπουνιά στο πρόσωπο και φεύγει».

2. Ας κάνουμε μια ψύχραιμη αξιολόγηση και ανάλυση. Η εικόνα αυτή καταστρέφει όλη την προσπάθεια που καταβάλουν οι αστυνομικές δυνάμεις για να εξασφαλίσουν «το δικαίωμα των πολιτών στην ασφάλεια». Όλες οι επιτυχίες τους καλύπτονται και «ξεχνιούνται» από τέτοιες μεμονωμένες συμπεριφορές. Και τούτο γιατί «η καλή εικόνα σχηματίζεται δύσκολα και καταστρέφεται εύκολα».

3. Σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Δεοντολογίας (άρθρο 2 παρ. ε΄ του π.δ.254/2004) ο αστυνομικός… «για την τήρηση και εφαρμογή του νόμου χρησιμοποιεί κατ΄ αρχήν μη βίαια μέσα. Η προσφυγή στη βία επιτρέπεται μόνον όταν είναι απολύτως αναγκαία και στο μέτρο που προβλέπεται και απαιτείται για την εφαρμογή του νόμου. Τηρεί πάντοτε με απόλυτο σεβασμό τις αρχές της αναγκαιότητας, της προσφορότητας (καταλληλότητας) και της αναλογικότητας. Χρησιμοποιεί τα κατά το δυνατόν, ηπιότερα μέσα, αποφεύγοντας κάθε περιττή ενόχληση, σκληρότητα ή αδικαιολόγητη φθορά ιδιοκτησίας. Δεν προβαίνει σε καταχρηστική χρήση των χημικών και των άλλων διαθέσιμων μέσων και ιδιαίτερα εκείνων που ενδέχεται να προκαλέσουν βλάβη στην υγεία των πολιτών». Για την κατανόηση (και εφαρμογή) της αρχής της αναλογικότητας ο καθηγητής Α. Μάνεσης έγραψε: «δεν μπορεί η αστυνομία να κυνηγάει τα σπουργίτια με κανόνια».

4. Η παραβίαση των αρχών της αναλογικότητας και της αναγκαιότητας, η οποία καταλήγει σε αυθαίρετη αστυνομική βία, τορπιλίζει τις σχέσεις Αστυνομίας – πολιτών, αφού ακυρώνει το ρόλο τους ως φρουρών των εννόμων αγαθών. Προπάντων, η αλόγιστη χρήση βίας καταγράφεται – ορισμένες φορές βέβαια καθ΄ υπερβολή–ως προδήλως μη προσήκουσα αστυνομική συμπεριφορά και στα Μ.Μ.Ε. με άμεσο αρνητικό αντίκτυπο στην κοινή γνώμη. Το γεγονός ότι τα επακολουθούντα δυσμενή σχόλια και η έντονα αρνητική προδιάθεση λειτουργούν στη συλλογική συνείδηση βάσει του γένους του δράστη, δηλαδή της ιδιότητάς του ως αστυνομικού και όχι βάσει του προσώπου του, έχει ως αποτέλεσμα να πλήττεται καίρια το κύρος του αστυνομικού θεσμού, καθώς και το αίσθημα ασφάλειας και εμπιστοσύνης που εξ ορισμού αυτός οφείλει να αποπνέει.

5. Κατά συνέπεια η Πολιτική και Αστυνομική Ηγεσία της Αστυνομίας οφείλει, πέραν των διοικητικών μέτρων σε βάρος των υπαιτίων, να απευθύνει τις αναγκαίες οδηγίες και εντολές για την αποφυγή παρόμοιων περιστατικών στο μέλλον και την πιστή εφαρμογή της αστυνομικής δεοντολογίας. Σε κάθε περίπτωση οι εντολές της Πολιτικής Ηγεσίας δεν πρέπει να καθοδηγούνται από σκοπιμότητες, ούτε να «δυσχεραίνουν» την επιχειρησιακή τακτική της Αστυνομίας.