Τι κρατά... ξάγρυπνο το «Πεντάγωνο»: Σενάρια για πιθανή τουρκική πρόκληση νότια της Κρήτης

Τα σενάρια που εξετάζονται σε περίπτωση που η Τουρκία στείλει δικό της ερευνητικό πλοίο για λογαριασμό της Λιβύης

ΤΟΥ ΜΑΝΟΥ ΧΑΡΑΛΑΜΠΑΚΗ - ΠΗΓΗ: ΤΑ ΝΕΑ 04/06/2022 - [Μετατροπή σε κείμενο: staratalogia.gr]

«Θα στείλουμε ένα ξεκάθαρο μήνυμα ότι δεν θα θέσουμε εν αμφιβόλω τα κυριαρχικά δικαιώματα». Με τη φράση αυτή ο Κυριάκος Μητσοτάκης διεμήνυσε στην Άγκυρα ότι η απάντηση της Ελλάδας θα είναι σαρωτική και στην περίπτωση που η Τουρκία, ή κάποια χώρα για λογαριασμό της, αποπειραθεί να παραβιάσει όχι μόνο την κυριαρχία μας (σε νησιά) αλλά και κυριαρχικά μας δικαιώματα όπως είναι η υφαλοκρηπίδα των νησιών και η ΑΟΖ.

Υπάρχουν έτοιμα σχέδια και σενάρια για την αντίδραση της Αθήνας και των Ενόπλων Δυνάμεων - εφόσον απαιτηθεί - από την εποχή της πρώτης ελληνοτουρκικής κρίσης, το 2020 με το ερευνητικό «Ορούτς Ρέις» (ΦΩΤΟ). Για παράδειγμα, ένα απ' αυτά ήταν πώς θα απαντούσε η Ελλάδα στην περίπτωση που η Τουρκία έστελνε ένα ερευνητικό της σκάφος στα νότια της Κρήτης ή αν η Τουρκία έστελνε ερευνητικό της στην ίδια περιοχή για λογαριασμό της Λιβύης, στο πλαίσιο του τουρκολιβυκού μνημονίου.

Όπως είναι πρόδηλο, το σενάριο αυτό όχι μόνο μελετάται αλλά και αναπροσαρμόζεται λόγω της αυξημένης τουρκικής προκλητικότητας. Εξάλλου η Άγκυρα έχει ήδη ανακοινώσει ότι μπορεί να βγάλει το τέταρτο γεωτρύπανό της στην Ανατολική Μεσόγειο αλλά ουδείς μπορεί να αποκλείσει να στείλει και ένα ερευνητικό της σκάφος στα νότια της Κρήτης, για λογαριασμό της Λιβύης.

Οι Ένοπλες Δυνάμεις έχουν τη δυνατότητα να απαντήσουν αποφασιστικά ακόμα και αν υπάρξει μια διπλή πρόκληση. «Έχουμε "κουφέτα" και για δύο ταυτόχρονες απειλές» ήταν η χαρακτηριστική απάντηση ανώτατου αξιωματικού το καλοκαίρι του 2020 για ένα τέτοιο σενάριο.

Πώς όμως θα απαντηθεί μια πρόκληση από ένα τουρκικό ερευνητικό που επιχειρεί να κάνει σεισμικές έρευνες για λογαριασμό της Λιβύης, νότια της Κρήτης, δηλαδή σε περιοχή ελληνικής υφαλοκρηπίδας; Προφανώς η παράνομη τουρκική ενέργεια θα διεθνοποιηθεί ταχύτατα. Και αυτό διότι θα έχουν προηγηθεί και οι σχετικές τουρκικές NAVTEX. Αυτό είναι το πρώτο στάδιο αντίδρασης. Αν η Άγκυρα συνεχίσει τις παράνομες ενέργειες, θα μπουν σε εφαρμογή τα επόμενα στάδια. Από την αρχή οι ελληνικές αρχές και οι Ένοπλες Δυνάμεις θα παρακολουθούν με όλα τα μέσα τις κινήσεις του ερευνητικού. Από τη στιγμή όμως που το ερευνητικό επιχειρήσει να ποντίσει καλώδια, τότε είναι στη διακριτική ευχέρεια της πολιτικής ηγεσίας μέχρι ποιο σημείο θα κλιμακώσει την αντίδραση για να μην παραβιαστούν κυριαρχικά δικαιώματα.

Σε πρώτη φάση είναι βέβαιο ότι θα υπάρχουν συστάσεις από ελληνικής πλευράς, ενδεχομένως από πλοίο του ΠΝ, προς το τουρκικό να απομακρυνθεί.

Στρατιωτικό πλεονέκτημα

Αν το τουρκικό σκάφος εξακολουθήσει την παράνομη δραστηριότητα, δεν αποκλείεται να δούμε κάποια αιφνιδιαστική κίνηση από την Αθήνα σε τακτικό επίπεδο. Οι ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις θα έχουν στην περίπτωση που χρειαστεί να δραστηριοποιηθούν (για παράδειγμα, σε έναν ναυτικό αποκλεισμό) τεράστιο πλεονέκτημα σε σύγκριση με τις τουρκικές. Η Κρήτη είναι βέβαιο ότι θα αξιοποιηθεί. Στο νησί και γύρω από το νησί υπάρχουν τα πάντα: Μαχητικά που μπορούν να απογειωθούν όχι από ένα αλλά από δύο αεροδρόμια και μπορούν να χρησιμοποιηθούν και παραπάνω. Υπάρχουν δυνάμεις του Ναυτικού (μόνιμα φρεγάτα, υποβρύχιο, πυραυλάκατος), υπάρχει η δυνατότητα «αγκίστρωσης» σε πολλά σημεία. Κι όλα αυτά προσφέρουν τη δυνατότητα στις ελληνικές δυνάμεις να αντιδράσουν αστραπιαία και να αιφνιδιάσουν με τον τρόπο που θα αποφασιστεί. Η απόσταση των τουρκικών δυνάμεων από τις τουρκικές ακτές είναι αρκετά μεγάλη.

Ένα ακόμα σημαντικό στοιχείο είναι ότι σε μια περίπτωση που η Τουρκία στείλει ερευνητικό στα νότια της Κρήτης, οι ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις έχουν περισσότερα και καλύτερα μέσα για επιτήρηση και έλεγχο των τουρκικών κινήσεων. Έχει πλέον στο οπλοστάσιό της και τα δύο UAVs Heron - δεν τα είχε στην κρίση του 2020 -, ενώ και το ΠΝ απέκτησε μίνι UAVs για τις φρεγάτες του.

Επιπλέον, ένα ακόμα μέτρο άσκησης πίεσης που μπορεί να αξιοποιήσουν η Ελλάδα και οι Ένοπλες Δυνάμεις είναι διεθνείς συμμαχίες και στρατηγικές-αμυντικές συμφωνίες. Είναι τέτοιες οι σχέσεις με κάποιες χώρες που μπορεί σε χρόνο μηδέν να αποφασιστεί μια άσκηση-απάντηση στην τουρκική προκλητικότητα.

Υπερπτήση από τουρκικό UAV

Νέα τουρκική πρόκληση σημειώθηκε χθες το πρωί στις 10.12 και στις 10.45, αφού ένα τουρκικό UAV πέταξε πάνω από τη νήσο Κανδελιούσσα στα δυτικά της Νισύρου, στα 19.000 πόδια. Η τουρκική προκλητικότητα όπως όλα δείχνουν συνεχίζεται, ενώ οι παραβιάσεις και οι υπερπτήσεις από μη επανδρωμένα αεροσκάφη της Τουρκίας παγιώνονται. Πλέον σε σταθερή βάση τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη της Τουρκίας συμμετέχουν καθημερινά στην παραβατική και επιθετική δραστηριότητά της.

Οι κόκκινες γραμμές στη ρητορική της έντασης

ΤΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑΣ ΦΩΤΑΚΗ - ΠΗΓΗ: ΤΑ ΝΕΑ 04/06/2022 - [Μετατροπή σε κείμενο: staratalogia.gr]

Στα όρια που επιβάλλει η γραμμή της έντασης αναμένεται να συνεχίσουν να βαδίζουν οι σχέσεις Αθήνας - Άγκυρας. Η ελληνική πλευρά βρίσκεται σε επιφυλακή, δεδομένου ότι οι κινήσεις της Τουρκίας ήταν αρκετά έντονες ώστε να ενεργοποιήσουν τα αντανακλαστικά της Αθήνας και να σημάνουν συναγερμό απέναντι σε κάθε ενδεχόμενη πρόκληση. Για την Ελλάδα η λέξη-κλειδί παραμένει η ψυχραιμία, ενώ υπογραμμίζεται σε κάθε ευκαιρία η επιμονή στο διεθνές δίκαιο και η τήρηση των κανόνων καλής γειτονίας. Αναλυτές υπογραμμίζουν ότι ένα «θερμό καλοκαίρι» δεν μπορεί να αποκλειστεί, σημειώνοντας ωστόσο ότι η πρόκληση δεν είναι απαραίτητο να είναι ίδια με αυτή του 2020. Η αύξηση των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών, η προσπάθεια γκριζαρίσματος περιοχών του Αιγαίου, αλλά και μονομερών ενεργειών εφαρμογής της «Γαλάζιας Πατρίδας» είναι στα σενάρια που μπαίνουν στο μικροσκόπιο της Αθήνας.

Δεδομένου δε ότι η Τουρκία βαδίζει προς εκλογές και μάλιστα σε μία χρονιά-σύμβολο, όπως το 2023, κατά την οποία συμπληρώνονται τα 100 χρόνια από την ανακήρυξη του σύγχρονου τουρκικού κράτους, το κάθε κόμμα θεωρεί ότι έχει πολλά να αποδείξει. Η στοχοποίηση της Ελλάδας και οι εμπρηστικές δηλώσεις δείχνουν να είναι η κοινή γραμμή Ερντογάν και αντιπολίτευσης, που ανταγωνίζονται ποιος θα είναι ο πιο προωθημένος σε εθνικιστικές κορόνες. Και αν ο Ερντογάν επιδιώκει να είναι αυτός που θέλει να πείσει ότι θα ξανακάνει την Τουρκία «αυτοκρατορία», το CHΡ και ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου θέλει να αποδείξει ότι είναι όντως το κόμμα του Κεμάλ Ατατούρκ πλειοδοτώντας στις προκλήσεις αντί να κατευνάζει τα πνεύματα. Και για τους δύο τα ελληνοτουρκικά δίνουν πρόσφορο έδαφος για σύγκρουση, σε μία περίοδο μάλιστα που η Ελλάδα προβάλλει τις στενές σχέσεις της με την Ουάσιγκτον, οι οποίες στην Άγκυρα εκλαμβάνονται ως «αλλαγή ισορροπιών», που δεν έπρεπε να διαταραχθούν.

Θεσμική απάντηση. Η Αθήνα τονίζει ότι δεν θα παρασυρθεί στον βηματισμό της ρητορικής της έντασης που επιχειρεί να επιβάλει η Άγκυρα. Απαντά θεσμικά στις προκλήσεις, ενώ επιδιώκει παράλληλα διεθνοποίηση του προβλήματος και των προκλήσεων, εκτιμώντας ότι την ευνοεί και το μομέντουμ. Οι χάρτες της «Γαλάζιας Πατρίδας» καθώς και των παραβιάσεων γίνονται ντοκουμέντα αποδείξεων των τουρκικών απειλών και προκαλούν «νευρική κρίση» στην Άγκυρα, που επιχειρεί να απαντήσει με τους δικούς της χάρτες. Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία ωστόσο και η καταδίκη των αναθεωρητικών πολιτικών που επιδιώκουν αλλαγή συνόρων επιβάλλει την αντίστοιχη προσοχή των «συμμάχων και εταίρων» της Ελλάδας και στην απειλητική ρητορική Ερντογάν. Η τουρκική πολιτική, τόσο απέναντι στην Αθήνα όσο και στις αιτήσεις Ελσίνκι και Στοκχόλμης για ένταξη στο ΝΑΤΟ, χαρακτηρίζεται άλλωστε από πολλούς «προβληματική» για τη συμμαχία.

Αρνητικά σημάδια. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι εξελίξεις προκαλούν έντονη ανησυχία σε έμπειρους διπλωμάτες που βλέπουν την κλιμάκωση της ρητορικής. Τονίζουν δε ως εξαιρετικά αρνητικό το γεγονός ότι ο Ερντογάν επέλεξε να κλείσει όλα τα κανάλια διαλόγου, ακόμα και τις συναντήσεις για τις πολιτικές διαβουλεύσεις των δύο ΥΠΕΞ, όσο και των διερευνητικών, αλλά και των συνομιλιών για τη θετική ατζέντα, με τα ερωτηματικά για την επόμενη ημέρα να είναι πολλά και επικίνδυνα.