Δημόσια τάξη: Η «δικαιοσύνη» των social media και ο επικίνδυνος λαϊκισμός!!!

Του Νικολάου Αθ. Μπλάνη Αντιστράτηγου Αστυνομίας ε.α.

1. Μεγάλη δημοσιότητα έλαβε η υπόθεση της κλοπής προϊόντων από super market με δράστιδα μια 70χρονη. Είχε προηγηθεί ένα κύμα συμπαράστασης της κοινής γνώμης στα social media, τα οποία σήμερα παίζουν το ρόλο του «σύγχρονου καφενείου». Τώρα που έκατσε ο κορνιαχτός, ας κάνουμε μερικές ψύχραιμες σκέψεις.

2. Είδαμε λοιπόν άλλη μια επικοινωνιακού χαρακτήρα παρέμβαση του Υπουργού ΠΡΟ.ΠΟ, που δήλωνε:…«Κλήθηκαν οι αστυνομικοί, οι οποίοι κανονικά έπρεπε να την οδηγήσουν στο αστυνομικό τμήμα, αλλά επειδή και οι αστυνομικοί άνθρωποι είναι και η εφαρμογή του νόμου αφορά ανθρώπους και γίνεται από ανθρώπους ότι η κυρία αυτή δεν υπήρχε λόγος να οδηγηθεί στο τμήμα και να φτάσει στη μήνυση, το παράπτωμα που είχε κάνει ήταν εξαιρετικά μικρό και σίγουρα οφειλόταν στην πολύ δύσκολη κατάσταση που η ίδια βιώνει. Τους συγχάρηκα, προφανώς είναι μια παράνομη πράξη, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία και δεν συστήνει κανείς σε κανένα να κάνει τέτοιου είδους πράγματα γιατί δεν είναι αυτή η λύση στα προβλήματά μας ούτε τα ατομικά ούτε τα συνολικά αλλά κάθε πράγμα πρέπει να έχει τον τρόπο αντιμετώπισής του. Μια γιαγιά 70 χρονών να την τραβάς για 50€ στην αστυνομία και σε δίκες δεν νομίζω ότι βοηθάει σε τίποτα».

3. Είναι γεγονός, ότι αυτή μας ξένισε, αφού τα ερωτήματα που προκύπτουν (πέραν της τεράστιας αντίφασης που περιλαμβάνουν οι ίδιες, εν είδει χρησμού, δηλώσεις), είναι πολλά: Μπορεί ο Υπουργός να υποκαταστήσει τα θεσμικά όργανα: ανακριτικούς υπαλλήλους, εισαγγελείς, δικαστήρια; Αγνοεί τη διάκριση των εξουσιών; Δεν έχει διαπραχθεί κλοπή (άρθ.372 Π.Κ.); Δεν έχουν υποχρέωση οι αστυνομικοί-ανακριτικοί υπάλληλοι να εφαρμόσουν τα προβλεπόμενα από το νόμο, ήτοι σύλληψη και προσαγωγή του δράστη ενώπιον του εισαγγελέα, εκτός αν αυτός κρίνει, ότι συντρέχουν λόγοι, να μην εφαρμοστεί η διαδικασία (άρθ.417 επ. Κ.Π.Δ.); Μπορεί οι αστυνομικοί να ζητούν από τον παθόντα να μην καταγγείλει την πράξη; Δεν αποτελεί δικαίωμα αυτού να υποβάλει έγκληση-μήνυση; Επιτρέπεται το έγκλημα από κάποιες ομάδες ατόμων και κάτω από συγκεκριμένες προϋποθέσεις; Αν στη θέση της δράστιδας ήταν ρομά θα υπήρχε η ίδια αντίδραση; Πως θα αντιδρούσαμε, αν ήταν (η πλέον συνηθισμένη περίπτωση) μια πλούσια κλεπτομανής; Την πράξη θα κρίνει το «λαϊκό δικαστήριο» με «προεδρεύοντα» τον Υπουργό;

4. Τελικά ποια μηνύματα εκπέμπονται, τόσο προς τους αστυνομικούς (ιδίως σε αυτούς που δεν γνωρίζουν, αφού δεν είναι ανακριτικοί υπάλληλοι, όπως οι Ειδικοί Φρουροί και Συνοριακοί Φύλακες), όσο και προς την κοινωνία; Ποιά είναι η προτροπή του Υπουργού; Αποτελεί επιλογή του αστυνομικού αν θα εφαρμόσει ή όχι το νόμο; Και δεν κινδυνεύει να κατηγορηθεί για παράβαση καθήκοντος; Γιατί έπρεπε να συγχαρεί; Από την άλλη μεριά, κάποιος πολίτης μπορεί εφεξής (αντί να προσφεύγει στις υπηρεσίες πρόνοιας), να κλέβει και να επικαλείται την ανέχειά του ή ότι πεινούσε; Αλίμονο!!!

5. Παρεμπιπτόντως να τονίσουμε, ότι δεν εκφράζει το σοβαρό κράτος δικαίου και ούτε αποτελεί λύση η συχνή αλλαγή ή η αυστηροποίηση των ποινών ιδίως μετά από τη διάπραξη του εγκλήματος και υπό την πίεση της κοινής γνώμης. Η πολιτεία δεν μπορεί να ακολουθεί τη «λογική του καφενείου».

6. Συμπερασματικά η απονομή της ποινικής δικαιοσύνης δεν μπορεί να καθίσταται έρμαιο της μιντιοκρατούμενης καθημερινότητας, που οδηγεί στη δημιουργία «τηλεανακρίσεων» και «τηλεδικών». Δεν είναι αρμοδιότητα των «λαϊκών δικαστηρίων». Εξάλλου η τήρηση των προβλεπομένων διαδικασιών είναι θέμα ουσίας. Στο κράτος δικαίου ο κατηγορούμενος λογοδοτεί στα αρμόδια δικαιοδοτικά όργανα. Μόνο αυτά μπορεί να κρίνουν την πράξη ατιμώρητη, αν αυτή τελέστηκε από ανάγκη για άμεση χρήση ή ανάλωση του μικρής αξίας αντικειμένου της κλοπής (άρθρο 377 Π.Κ.)!!!