Συναγερμός: Τουρκικά drones πάνω από Ελληνικά νησιά…
Γράφει ο Δήμος Βερύκιος
Το απόγευμα της περασμένης Παρασκευής λίγο πριν τις 6 μμ (17.54) ένα τουρκικό μη επανδρωμένο αεροσκάφος πετάει πάνω από την νησίδα Κανδελιούσσα, δυτικά της Νισύρου. Πανικός στις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις! Από το αεροδρόμιο επιφυλακής σηκώνεται ένα F-16 για να αναγνωρίσει και να αναχαιτίσει το άγνωστο ίχνος που απροειδοποίητα μπήκε στο FIR Αθηνών παραβαίνοντας τους κανόνες εναέριας κυκλοφορίας και εν συνεχεία παραβίασε τον εθνικό εναέριο χώρο! Το ΓΕΕΘΑ γνωστοποιεί αμέσως το γεγονός…
Δεκαπέντε ώρες μετά, ξανά μανά τα ίδια... Το πρωί του Σαββάτου στις 9:52 τουρκικό UAV χωρίς πιλότο εμφανίζεται και πάλι πάνω από την Κανδελιούσσα και παραβιάζει τρεις φορές την ελληνική νησίδα! Πανικός και πάλι στην από δω πλευρά. Αεροσκάφη αναχαίτισης καταφθάνουν στην περιοχή και το ΓΕΕΘΑ αμεσότατα γνωστοποιεί στην κοινή γνώμη το προκλητικό γεγονός…
ΑΠΟΡΙΑ 1η: Προς τι ο πανικός; Δεν το περίμενε το ΓΕΕΘΑ ότι θα έφτανε η ώρα που η Τουρκία θα πετούσε ανεξέλεγκτα στο Αιγαίο, χωρίς κόστος και χωρίς ρίσκο;
Το περίμενε, το έβλεπε αλλά δεν έκανε απολύτως τίποτα! Αν μη τι άλλο, η Τουρκία είναι προβλέψιμη. Σεμνά και ταπεινά αλλά όχι κρυφά προετοιμάζεται από το 1995 γι αυτήν την ώρα! Για να μπορεί να πετάει στο Αιγαίο χωρίς πιλότους! Η Τουρκία ήταν μεταξύ των πρώτων χωρών του κόσμου που έκαναν χρήση drones, και το Ισραήλ ακολούθησε πέντε χρόνια μετά… Από το 2000 η Τουρκία αναπτύσσει και παράγει drones τόσο σε παραδοσιακές όσο και νεοφυείς τουρκικές εταιρείες. Τα δοκιμάζει σε επιχειρήσεις καταστολής, αρχικά για την παρακολούθηση κουρδικών αντάρτικων μονάδων και εν συνεχεία στην καθοδήγηση των επιθέσεων των δυνάμεων του στρατού και της αεροπορίας εναντίον τους…
ΑΠΟΡΙΑ 2: Η Ελλάδα όλα αυτά τα χρόνια τι έκανε;
Τα έβλεπε αλλά …κουκιά έσπερνε! Περιορίζονταν σε υπηρεσιακές συσκέψεις με μη κατανοητό περιεχόμενο για την κορυφή της πολιτικοστρατιωτικής πυραμίδας. Στα χαρτιά οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις είχαν εκτιμήσει τις δυνατότητες των drones από το 1998, αλλά ουδέποτε η χώρα ασχολήθηκε σοβαρά και ποτέ δεν χάραξε εθνική στρατηγική και ολοκληρωμένο σχέδιο παραγωγής και ανάπτυξης drones καθώς και απόκτηση αντι-drone ικανότητας.
ΑΠΟΡΙΑ 3: Τι έκανε η Τουρκία που δεν έκανε η Ελλάδα σε ότι αφορά τον χώρο των μη επανδρωμένων αεροσκαφών;
Απλούστατα η Τουρκία στηρίχτηκε στην αμυντική της βιομηχανία και στα δικά της μυαλά, ενώ η Ελλάδα έπραξε εντελώς το αντίθετο! Για παράδειγμα: Η Ελλάδα προσέφυγε στο προσφιλές άθλημα της απευθείας αγοράς εισαγόμενων υλικών και όχι στην παραγωγή δικών της προϊόντων! Η Ελλάδα ουδέποτε εμπιστεύτηκε τα δικά της μυαλά γιατί δεν ήταν ακριβά και μέσω αυτών δεν θα μπορούσαν να πέφτουν οι μίζες! Το 2002 αγόρασε τα μη επανδρωμένα γαλλικά αεροσκάφη Sperwer, με σκοπό την ενίσχυση μονάδων του πυροβολικού (Παρακολούθηση και Αναγνώριση Πληροφοριών) επί της ανατολικής οριογραμμής. Αυτό ήταν όλο! Καμία γαλλική τεχνογνωσία δεν ήρθε στην Ελλάδα. Παράλληλα την ίδια περίοδο το 2003, η Ελληνική Πολεμική Αεροπορία σχημάτισε την πρώτη της μονάδα drones αναπτύσσοντας τα δικά της μη επανδρωμένα, άοπλα αεροσκάφη Pegasus και η αναβάθμιση των καθυστέρησε επί σειρά ετών. Ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλο μας: Την αυγή του 21ου Αιώνα όταν όλοι οι προηγμένοι στρατοί του κόσμου στρέφονταν στα μη επανδρωμένα αεροσκάφη, οι ηγεσίες των Ενόπλων Δυνάμεων τα ξόρκιζαν προφανώς διότι δεν τα γνώριζαν… Δεν μπορούσαν τα προβλέψουν ότι σύντομα τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη θα καθόριζαν το αποτέλεσμα ενός πολέμου όπως συνέβη το 2021 στο Ναγκόρνο Καραμπάχ!
Αντιθέτως με την Ελλάδα, η Τουρκία το 2016 παρουσιάζει το οπλισμένο ΤΒ2, το οποίο πλέον χρησιμοποιεί εκτεταμένα σε επιχειρήσεις κατά ανταρτών σε Τουρκία και Συρία και σε πολεμικές ζώνες στην Λιβύη, το Ναγκόρνο Καραμπάχ και στην Ουκρανία….
• Η Τουρκία είναι η πρώτη χώρα που τον Μάρτιο του 2020 χρησιμοποίησε στην Συρία οπλισμένα drones σε μία μαζικά συντονισμένη επίθεση σε συμβατικό πεδίο μάχης, εξαπολύοντας επίθεση κατά συριακών αρμάτων, τεθωρακισμένων οχημάτων μεταφοράς προσωπικού και αντιαεροπορικών συστημάτων.
• Στη Λιβύη τουρκικά drones έπληξαν τις γραμμές ανεφοδιασμού του στρατηγού Χαφτάρ εμποδίζοντας τον να καταλάβει πόλεις κοντά στην Τρίπολη.
• Στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ τουρκικά drones, όπως και αντίστοιχα ισραηλινά χρησιμοποιήθηκαν στον πόλεμο των 44 ημερών μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν. Στο πεδίο της μάχης τα τουρκικά drones έπληξαν στόχους πυροβολικού του Αρμενικού στρατού με χειριστές Τούρκους αξιωματικούς! Τα αρμενικά αντιαεροπορικά συστήματα ρωσικής προέλευσης που ήταν σχεδιασμένα για χρήση κατά μαχητικών αεροσκαφών, δεν μπόρεσαν να εντοπίσουν και να καταρρίψουν τα τουρκικά drones. Η δράση των τουρκικών drones στο Ναγκόρνο - Καραμπάχ ανοίγει νέους ορίζοντες για την τουρκική αμυντική βιομηχανία και την εξωτερική πολιτική του Τ. Ερντογάν. Πλέον η Τουρκία διαφημίζει και προωθεί την εξαγωγή drones σε εμπόλεμες ζώνες. Ταυτόχρονα καινοτομεί στη στρατιωτική χρήση drones. Η Τουρκία εντάσσει την παραγωγή - ανάπτυξη και εξαγωγή των στρατιωτικών drones για την αναβάθμιση του γεωπολιτικού και γεωοικονομικού ρόλου της.
ΑΠΟΡΙΑ 4η: Η αναβάθμιση του γεωοικονομικού ρόλου της Τουρκίας λόγω της παραγωγής των drones μπορεί να επηρεάσει και τις ελληνοτουρκικές σχέσεις;
Σαφώς! Η αποτελεσματική χρήση drones αυξάνει την πιθανότητα νίκης της Τουρκίας με μικρό οικονομικό κόστος και με ελάχιστες απώλειες ανθρώπινου δυναμικού. Η Τουρκία είναι από τις λίγες χώρες που έχουν το πλεονέκτημα να παράγουν, να χειρίζονται και να εξάγουν drones. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι με μεγάλη άνεση η Τουρκία προχτές «έπαιξε» στην Κανδελιούσσα με μηδενικό κόστος (πάμφθηνο drone) και με μηδενικό ρίσκο (τηλεκατευθυνόμενο εξ αποστάσεως και εκ του ασφαλούς), ενώ στον αντίπαλο (Ελλάδα) προκάλεσε ψυχολογική και οικονομική φθορά διότι αναγκάστηκε να απογειώσει ένα πανάκριβο αεροπλάνο (F-16) με τεράστια έξοδα πτήσης και να χρησιμοποιήσει ένα επίλεκτο στέλεχος της (χειριστή) επιφορτισμένο με το ρίσκο της αποστολής και το άγχος του «αγνώστου» αντιπάλου όπως ναι το UAV.
ΑΠΟΡΙΑ 5η: Δηλαδή στο θέατρο των επιχειρήσεων τα UAV υπερισχύουν των συμβατικών οπλικών συστημάτων;
Όχι κατ' ανάγκη αλλά ενδεχομένως και ναι… Καταρχάς μη επανδρωμένα αεροσκάφη σε πεδίο μάχης χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ - δηλαδή πολύ πρόσφατα – απ’ όπου και εξήχθησαν ποικίλα συμπεράσματα. Το βασικότερο είναι ότι κανένας Στρατός του Κόσμου, δεν είναι ακόμη σε θέση να χρησιμοποιήσει ένα σύνολο πλήρως αποτελεσματικών αντιμέτρων στη στρατιωτική χρήση των drones! Παραμένει ζητούμενο το κατά πόσο τα υπάρχοντα οπλικά συστήματα αέρος-εδάφους και τα ραντάρ, μπορούν να προσαρμοστούν επαρκώς για να αντιμετωπίσουν την απειλή των drones. Το συμπέρασμα αυτό βγαίνει με την εμπλοκή των UAV σε επιχειρήσεις στη Λιβύη, τη Συρία και το Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Η ίδια αδυναμία είχε διαφανεί και το 2019 όταν τα προηγμένα δυτικά αμυντικά συστήματα δεν μπόρεσαν να υπερασπιστούν την σαουδαραβική εγκατάσταση διυλιστηρίου από επίθεση drones, πιθανότατα ιρανικής προέλευσης.
ΑΠΟΡΙΑ 6η: Δηλαδή τι πρέπει και τι μπορεί να κάνει η Ελλάδα;
Να τα αλλάξει όλα! Καταρχάς η Ελλάδα που δεν κατέχει drones καλείται να καινοτομήσει και να αποκτήσει δυνατότητες χρήσης και άμυνας κατά των drones. Ταυτόχρονα να παράξει τα δικά της drones. Η αναγκαιότητα ανάπτυξης αποτελεσματικών αντιμέτρων για τα drones υπαγορεύει γενικότερη αναδιάρθρωση των ενόπλων δυνάμεων:
• Αλλαγή φιλοσοφίας στην αντιαεροπορική άμυνα, νέα οπλικά συστήματα (αντιαεροπορικούς πυραύλους μικρού βεληνεκούς τοποθετημένοι πχ επι των αρμάτων μάχης),
• Αλλαγές στην εκπαίδευση των χερσαίων δυνάμεων ως προς τη χρήση παραλλαγής, ελιγμών και ενίσχυσης αμυντικών θέσεων.
• Δημιουργία ειδικών μονάδων αεράμυνας σε επίπεδο ταξιαρχίας που θα είναι ικανές να προστατεύονται από drones.
Φυσικά, όλα αυτά απαιτούν την ανάπτυξη κοστοβόρων τεχνολογιών και εξειδίκευση προσωπικού για την αντιμετώπιση των drones που έχουν καταστεί κυρίαρχα όπλα ως προς την διεξαγωγή του σύγχρονου πολέμου.
ΑΠΟΡΙΑ 7η: Άμεσα υπάρχει τρόπος ώστε η Ελλάδα να καλύψει την «μαύρη τρύπα» στο πεδίο των UAV;
Πολλά μπορεί και πρέπει να κάνει. Εδώ που φτάσαμε ισχύει αυτό που λέει ο λαός: «Τρεχάτε ποδαράκια μου»…
Καταρχάς να φτιαχτεί εθνική στρατηγική και να ληφθούν ολοκληρωμένα μέτρα για την εξουδετέρωση των μη επανδρωμένων αεροσκαφών του αντιπάλου και ταυτόχρονα να ξεκινήσει πρόγραμμα ανάπτυξης εγχώριων UAV. Στο μεταξύ να εξελιχθεί ομαλά το πρόγραμμα μίσθωσης των ισραηλινών αεροσκαφών Heron και να εξεταστούν εναλλακτικές προτάσεις όπως αυτή της μετατροπής των παλαιών εκπαιδευτικών ελικοφόρων αεροπλάνων, σε καταδιωκτικά drones, έστω και με ξένη τεχνογνωσία (πχ Ισραηλινή).
Ωστόσο προέχει η απόκτηση προηγμένης ικανότητας αντι-drones. Η κυβέρνηση να παράξει στήριξη προς στις ελληνικές εταιρείες που έχουν ήδη λάβει χρηματοδοτική ενίσχυση από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας για την ανάπτυξη λύσεων που σχετίζονται με μη επανδρωμένα αεροσκάφη. Η Έρευνα και Ανάπτυξη (Ε&Α) που σχετίζεται με τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη να είναι σε απευθείας συνεργασία με τις ένοπλες δυνάμεις της χώρας και στο πλαίσιο των ροών χρηματοδότησης και των συνεργασιών που δημιουργούνται από τη Μόνιμη Διαρθρωμένη Συνεργασία της ΕΕ (PESCO) και το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα βιομηχανικής ανάπτυξης στον τομέα της άμυνας (EDIDP).
ΑΠΟΡΙΑ 8η: Υπάρχουν πολιτικές ευθύνες για την καθυστέρηση χάραξη εθνικής στρατηγικής για τα UAV;
Πρωτίστως οι ευθύνες είναι πολιτικές. Ουδέποτε υπήρξε δημόσιος πολιτικός διάλογος ή κοινοβουλευτικός έλεγχος και ανησυχία για την υστέρηση στον τομέα των μη επανδρωμένων αεροσκαφών καθώς και για την αυξανόμενη ισχύ που αποκτούσε η Τουρκία από την παραγωγή και χρησιμοποίηση των drones στις στρατιωτικές επιχειρήσεις. Το ελληνικό κοινοβούλιο και οι ηγεσίες κομμάτων και στρατεύματος έχουν έγνοια για τα μείζονα εξοπλιστικά προγράμματα (αεροπλάνα και καράβια) και αδιαφορούν εγκληματικά για τα οικονομικά μικρότερα προγράμματα όπως είναι τα UAV.
Η Ελλάδα θα μπορούσε να πρωτοπορεί. Μυαλά διαθέτει, στρατηγική και όραμα της λείπει! Οι πολιτικές ευθύνες είναι δεδομένες και έχουν ονοματεπώνυμο. Τα ονόματα των πολιτικών προϊσταμένων της τελευταίας τριαντακονταπενταετίας είναι σφυρηλατημένα στην μαρμάρινη πλάκα του υπουργείου Άμυνας και οι φωτογραφίες τους φιγουράρουν στην είσοδο του γραφείου του υπουργού Άμυνας. Αυτοί έχουν την κυρίαρχη ευθύνη για την μη επένδυση της χώρας σε έξυπνα (smart) οπλικά συστήματα νέας τεχνολογίας, όπως η ανάπτυξη drones ή αντίμετρα drones. Αντιθέτως ασχολούνταν με τις μεγάλες εισαγόμενες προμήθειες και με τους πολιτικούς διαξιφισμούς για τα μπαξίσια και την αναζήτηση του χαμένου θησαυρού. Μέχρι και μετά θάνατον, χήρες και ορφανά ψάχνουν για χρυσοφόρες θυρίδες στο εξωτερικό! Αυτά πληρώνει σήμερα η Ελλάδα! Δεν συμφωνώ με την άποψη ότι η οικονομική κρίση της δεκαετίας του ΄10 φρέναρε την ανάπτυξη drones στην Ελλάδα! Απεναντίας ήταν η χρυσή ευκαιρία εκείνη την εποχή να αναπτυχθούν έξυπνα προγράμματα χωρίς μεγάλο κόστος. Δεν απουσίαζαν τα χρήματα, ούτε τα μυαλά που κατά χιλιάδες μετανάστευαν και σήμερα πλαισιώνουν την καρδιά της παγκόσμιας αμυντικής Βιομηχανίας. Επιχειρηματικό, πολιτικό αλλά και στρατιωτικό όραμα απουσίαζε! Τόσα χρόνια δεν έχουμε δει έναν Αρχηγό Επιτελείου να διαφοροποιείται από τα μεγάλα εξοπλιστικά πρότζεκτ και να υπερασπίζεται την πρόταση και την ιδέα ανάπτυξης εγχώριων, έξυπνων και φθηνών οπλικών συστημάτων όπως είναι τα drones! Δεν έχουμε ακούσει το άρβυλο κάποιου Στρατηγού, Ναυάρχου ή Πτεράρχου, να χτυπάει στο παρκέ του υπουργικού ή πρωθυπουργικού γραφείου για να υπερασπιστεί την άποψη για αλλαγή προσανατολισμού ως προς τους εξοπλισμούς και την θωράκιση της χώρας με έξυπνα, φθηνά και εγχώρια αμυντικά συστήματα.
ΑΠΟΡΙΑ 9η: Η εγχώρια αμυντική βιομηχανία δεν έχει ευθύνες για την μη ανάπτυξη του τομέα των drones;
Σαφώς και έχει τεράστιες και διαχρονικές ευθύνες. Ο μεν κρατικός τομέας περιορίστηκε στον μεταποιητικό τομέα ως υποκατασκευαστής χαμηλών προδιαγραφών και επιδόσεων και αποκλείστηκε από τα πρότζεκτ Έρευνας και Ανάπτυξης που θα έπρεπε να συνοδεύει κάθε μεγάλη προμήθεια. Ο δε ιδιωτικός τομέας στην πλειοψηφία του λειτουργούσε ως «πλυντήριο» των πολιτικών αναλαμβάνοντας υπερτιμολογημένο υποκατασκευαστικό έργο. Σαφώς και υπήρξαν εξαιρέσεις εταιριών που προσπάθησαν σε συνεργασία με τα ελληνικά ΑΕΙ να αναπτύξουν ερευνητικό έργο που ωστόσο δεν είχε την στήριξη και την συνεργασία των Ενόπλων Δυνάμεων και των κυβερνήσεων. Πολλά και στενάχωρα τα παραδείγματα που συνθέτουν το παζλ του Εθνικού εγκλήματος. Ας αναζητήσει η κυβέρνηση πόσα ελληνικά μυαλά εργάζονται αυτή την στιγμή σε θέσεις ευθύνης των ερευνητικών κέντρων της παγκόσμιας αμυντικής βιομηχανίας για την παραγωγή έξυπνων όπλων όπως είναι η ανάπτυξη drone και αντι-drone τεχνογνωσία.
ΑΠΟΡΙΑ 10η: Η Τουρκία προβλέπεται για τα επόμενα χρόνια να κατέχει δεσπόζουσα θέση στην παγκόσμια αγορά ανάπτυξης και παραγωγής μη επανδρωμένων αεροσκαφών;
Κανείς δεν το γνωρίζει απ’ όλο που μετά την δράση των τουρκικών UAV στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, χώρες της Δύσης, όπως οι ΗΠΑ και η Μεγάλη Βρετανία, θέτουν θέμα περιορισμού της παραγωγής και ανεξέλεγκτης δράσης των μη επανδρωμένων αεροσκαφών που παράγει η Τουρκία. Η εξάρτηση του τουρκικού κλάδου παραγωγής drones από εισαγόμενες πρώτες ύλες και εμπορικά διαθέσιμα εξαρτήματα (COTS) ή εξαρτήματα στρατιωτικής χρήσης σημαίνει πως όσο περισσότερους εχθρούς δημιουργεί η Τουρκία με την επιθετική χρήση των drones, τόσο μεγαλύτεροι περιορισμοί θα επιβάλλονται στη διαθεσιμότητα αυτών των εξαρτημάτων. Για παράδειγμα μετά τον πόλεμο στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, ο Καναδάς απαγόρευσε την εξαγωγή στην Τουρκία κρίσιμων συστημάτων για drones. Στο άμεσο μέλλον η εξέλιξη των drones θα επικεντρωθεί σε ζητήματα περεταίρω πολυπλοκότητας που μπορούν να επιτευχθούν μόνο από μεγάλες χώρες και πολυεθνικούς ομίλους, όπως οι ΗΠΑ, η Κίνα, η Ρωσία και η Ευρωπαϊκή Ένωση.
ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ: Η Ελλάδα πρέπει άμεσα να κινηθεί σε δυο σημεία: Αφενός στα αντίμετρα ενάντιων των drones και αφετέρου στην ανάπτυξη drones σε θέση μάχης. Να ακολουθήσουμε το παράδειγμα των προηγμένων χωρών (Ιταλία, Σουηδία) που έχουν εντάξει την χρήση των drones σε ενέργειες προστασίας δυνάμεων (force protection measures) και συνδυασμένες επιχειρήσεις. Η κυβέρνηση ας συγκροτήσει μια ειδική ομάδα (task force) από στρατιωτικούς, πανεπιστημιακούς και επιχειρηματίες για την ανάπτυξη του συγκεκριμένου τομέα και η πολιτεία να διαθέσει επαρκείς οικονομικούς πόρους για την Έρευνα και Τεχνολογία ως προς την ανάπτυξη πρωτοποριακών προγραμμάτων. Τα drones μπήκαν στη ζωή των Ενόπλων Δυνάμεων και ας το καταλάβουν πρωτίστως οι στρατιωτικοί για να ενεργοποιηθούν και οι πολιτικοί. Οι δε ελληνικές εταιρίες (κρατικές και ιδιωτικές) να συνεχίσουν ή/και να συμμετάσχουν στις σχετικές ευρωπαϊκές κοινοπραξίες. Με αυτόν τον τρόπο οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις θα απολαμβάνουν πρόσβαση σε drones επόμενης γενιάς και οι ελληνικές εταιρείες θα είναι σε θέση να αναπτύξουν κρίσιμες δεξιότητες, τόσο για την πολιτική όσο και για την στρατιωτική χρήση των drones. Σχετικές πρωτοβουλίες της ΕΕ επιταχύνουν εξελίξεις προς αυτήν την κατεύθυνση και ελληνικές εταιρείες και πανεπιστήμια έχουν ήδη ενταχθεί στο παιχνίδι αρκεί να συνεργαστούν μαζί τους και οι Ένοπλες Δυνάμεις. Ας το κατανοήσουμε αν και είναι ήδη αργά: Η Τουρκία έχει κάνει άλματα στον τομέα των drones και είναι δεδομένο ότι θα συνεχίσει να καινοτομεί στη διεξαγωγή στρατιωτικών επιχειρήσεων. Η Ελλάδα δεν θα μπορεί να ακολουθήσει εάν δεν στηριχτεί στα δικά της πόδια. Δεν θα είναι πάντα σε θέση να «αγοράσει» έτοιμο εξοπλισμό, δόγμα και επιχειρήσεις για να αντιμετωπίσει αυτήν την συνεχώς εξελισσόμενη απειλή των μη επανδρωμένων επιθετικών εναέριων μέσων…
ΠΗΓΗ: ieidiseis.gr
0 Σχόλια