ΣτΕ: Η Αστυνομία να εγκαταλείψει το «δόγμα της απουσίας» και να προστατεύει και τις περιουσίες!!!

Του Νικολάου Αθ. Μπλάνη Αντιστράτηγου Αστυνομίας ε.α.

1. Η Ελληνική Αστυνομία ως γνωστόν έχει ως αποστολή την εξασφάλιση της δημόσιας ειρήνης και ευταξίας και της απρόσκοπτης κοινωνικής διαβίωσης των πολιτών και την πρόληψη και καταστολή του εγκλήματος (άρθρο 11 ν. 4249/2014). Όμως παρατηρούμε πολλές φορές τις αστυνομικές δυνάμεις, είτε να μην προβαίνουν στην διενέργεια συλλήψεων, ιδίως σε συγκεντρώσεις-διαμαρτυρίες, είτε να δηλώνουν, ότι δεν μπορούν να εγγυηθούν την ασφάλεια των πολιτών, ιδίως στις αθλητικές (ποδοσφαιρικές) εκδηλώσεις. Ένα είδος «αποχής» και «απουσίας» της αστυνομίας που έχει ως αποτέλεσμα τις εκτεταμένες καταστροφές ιδίως σε καταστήματα στον ιστό της πόλης. Και αυτό με την δικαιολογία ότι πρέπει να αποφευχθούν τα χειρότερα εννοώντας τις απώλειες ανθρώπινων ζωών. Αυτό όμως μάλλον ως άλλοθι μπορεί να εκληφθεί στην αδυναμία της να επιβάλει την τάξη.

2. Για το συγκεκριμένο θέμα είχαμε γράψει στο παρελθόν παραθέτοντας και τη σχετική ελληνική και διεθνή νομολογία στο άρθρο μας με τίτλο: «Το «δικαίωμα των πολιτών στην ασφάλεια» και η αστική ευθύνη του Κράτους από «παραλείψεις» της αστυνομικής δύναμης». Τώρα βλέπουμε και πάλι νέες αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας, (1964-1972/2021) που υποχρεώνουν το Δημόσιο να καταβάλει αποζημιώσεις και μάλιστα εντόκως στους πολίτες, των οποίων η περιουσία υπέστη ζημιές ή καταστράφηκε από αγνώστους, κατά τη διάρκεια βίαιων (και προφανώς συνηθισμένων και προβλέψιμων) επεισοδίων, στο πλαίσιο μαζικών κινητοποιήσεων με αφορμή τη δολοφονία του 17χρονου στα Εξάρχεια, και για τα οποία η ΕΛ-ΑΣ δεν έλαβε ως όφειλε τα αναγκαία μέτρα για την αποφυγή τους.

3. Σύμφωνα με τις αποφάσεις αυτές: …«Η προστασία της περιουσίας των πολιτών από βιαία επεισόδια που εκδηλώνονται στο πλαίσιο οποιασδήποτε μορφής μαζικής κινητοποίησης πολιτών αποτελεί υποχρέωση των αστυνομικών οργάνων, η εκπλήρωση της οποίας δεν εναπόκειται στην διακριτική τους ευχέρεια. Επομένως, αν τα αστυνομικά όργανα παραλείψουν παντελώς να επέμβουν για να προστατεύσουν την περιουσία του πολίτη, η οποία απειλείται, υπό τις ανωτέρω περιστάσεις, η παράλειψη αυτή είναι παράνομη και συνεπώς συντρέχει η απαιτούμενη για τη θεμελίωση αστική ευθύνη του Δημοσίου».

4. Παράλληλα επισημαίνεται, ότι «διακριτική ευχέρεια διαθέτουν τα αστυνομικά όργανα μόνο ως προς τον τρόπο με τον οποίο θα ενεργήσουν, δηλαδή ως προς την επιλογή του είδους των μέτρων που πρέπει να λάβουν προς εκπλήρωση της υποχρέωσής τους, δυνάμενα -κατόπιν εκτίμησης- να επιλέξουν και να εφαρμόσουν το καταλληλότερο για τη συγκεκριμένη περίπτωση επιχειρησιακό σχέδιο. Στην ειδικότερη περίπτωση, κατά την οποία τα αστυνομικά όργανα αν και επεμβαίνουν και επιχειρούν, δεν λαμβάνουν κανένα συγκεκριμένο μέτρο για να προστατεύσουν την περιουσία του πολίτη, η επιλογή της αποχής τους από κάθε ενέργεια, ειδικώς προς τον σκοπό του αγαθού της περιουσίας, συνιστά υπέρβαση των άκρων ορίων της ευχέρειάς τους και για τον λόγο αυτό είναι παράνομη».

5. Κατά συνέπεια η ΕΛ-ΑΣ (και το Κράτος γενικά) πρέπει να εγκαταλείψει το «δόγμα της απουσίας» από κάθε επέμβαση, με δεδομένου ότι είναι δυνατόν να προβλεφθεί και να αποτραπεί με άμεση ενέργεια και λήψη όλων των ενδεδειγμένων μέτρων, η βλάβη των περιουσιακών κ.λ.π. δικαιωμάτων των πολιτών, λαμβανομένης μάλιστα υπόψη, στη συγκεκριμένη περίπτωση, και της εξουσίας των αστυνομικών οργάνων να επιβάλλουν περιορισμούς στην διεξαγωγή συγκεντρώσεων ή συναθροίσεων ή να διαλύσουν συγκεντρώσεις και συναθροίσεις, οι οποίες, εκ του ότι εκτρέπονται σε πράξεις βίας κατά προσώπων, είναι παράνομες.