Η «σφαγή» στρατηγών και ναυάρχων στο Σαράι του Ερντογάν

Τελευταίο «θύμα» μιας ανελέητης σύγκρουσης που είναι σε εξέλιξη από το 2016 στο εσωτερικό των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων είναι ο ναύαρχος Τσιχατ Γιαϊτζι, καθώς η ομάδα με επικεφαλής τον Υπουργό Άμυνας Χουλούσι Ακάρ και τον ΑΓΕΕΘΑ Γιασάρ Γκιουλέρ συνεχίζουν τις εκκαθαρίσεις κάθε ανώτατου αξιωματικού που θεωρούν ότι μπορεί να απειλήσει την πρωτοκαθεδρία τους και την στενή σχέση τους με τον Ερντογάν.

Νίκος Μελέτης

Ο Γιαϊτσί είναι ο τελευταίος μιας σειράς τούρκων ανώτατων αξιωματικών που υπηρέτησαν τον Ερντογάν και βρέθηκαν πολύ κοντά στο Προεδρικό Μέγαρο, αλλά ως δια μαγείας εκκαθαρίζονται από το πανίσχυρο δίδυμο Ακάρ- Γκιουρελ που φαίνεται ότι κρατά πολύ ισχυρά χαρτιά στα χέρια του ώστε να επιβάλουν διαρκώς την θέση τους στον Ερντογάν. Δεν είναι τυχαίο ότι αρκετοί από τους ανώτατους αξιωματικούς λίγο πριν καρατομηθούν είχαν αποσπάσει τα εύσημα από τον τούρκο πρόεδρο.

Ο Ταγίπ Ερντογάν με το Προεδρικό Διάταγμα της 15ης Μαΐου οδήγησε σε παροπλισμό τον Επιτελάρχη του Ναυτικού θέτοντας τον στην διάθεση του Γενικού Επιτελείου κάτι που ο Γιαϊτσί δεν δέχθηκε γνωρίζοντας ότι ουσιαστικά θα οδηγηθεί σε ατιμωτική για τον ίδιο υποβάθμιση ή αποστρατεία στις επόμενες κρίσεις του Αυγούστου και έτσι επέλεξε να παραιτηθεί.

Ο εμπνευστής της Γαλάζιας Πατρίδας είναι ο αρχιτέκτονας του Τουρκολυβικού Μνημονίου και απηνής διώκτης των οπαδών του Φ. Γκιουλέν στις Ένοπλες Δυνάμεις. Τα βιβλία του περιγράφουν και αποτυπώνουν έναν χάρτη σε Αιγαίο και Μεσόγειο που θα έχει την σφραγίδα της Τουρκίας. Στο τελευταίο του βιβλίο αναπτύσσονται θεωρίες για αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας επί 23 νησιών με επιχείρημα την μη τήρηση της υποχρέωσης αποστρατιωτικοποίησης, ενώ στον ίδιο αποδίδεται και η θεωρία της σχετικότητας της διάταξης της Λωζάνης ότι η Τουρκία διατηρεί μόνο τα νησιά που βρίσκονται εκτός των 3 ναυτικών μιλίων από τις ακτές της.

Τον Δεκέμβριο ο Ερντογάν είχε εξάρει την προσφορά του ναυάρχου στην διαμόρφωση της πολιτικής που οδήγησε στο τουρκολυβικό Μνημόνιο.

Πάντως ο τρόπος με τον οποίο εξωθείται σε παραίτηση ο Γιαϊτσί είναι προσβλητικός, καθώς υπήρξαν «σκιές» για ένα διαγωνισμό προμήθειας τορπιλών όπου διαπιστώθηκαν προβλήματα στο υλικό, το οποίο όμως παρέλαβε το Ναυτικό και τώρα η εταιρεία ζήτησε την πειθαρχική έρευνα εις βάρος του.

Για καιρό υπήρχε υπόγεια αντιπαράθεση με τον Ακάρ, ο οποίος δεν αφήνει κανέναν αντίπαλο να επιβιώσει. Είτε τους αποστρατεύει, είτε τους παροπλίζει.

Η παρουσία του Γιαϊτζί τον ενοχλούσε καθώς θεωρούσε ότι η υπερπροβολή του ειδικά ως εμπνευστή της πολιτικής που αποτελεί δόγμα της Τουρκίας για την «Γαλάζια Πατρίδα» δημιουργούσε μια εν δυνάμει απειλή. Πολύ περισσότερο όταν ο Υπουργός Άμυνας οικειοποιήθηκε το δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας» στην πρώτη επίσκεψη του στην Λιβύη στις 6 Νοεμβρίου 2018 που προετοίμασε την διαμόρφωση και υπογραφή του Μνημονίου.

Η «καμπάνα» είχε ήδη αρχίσει να κτυπά από τον Δεκέμβριο όταν ο Γιαϊτσί δεν συμμετείχε τελικά σε μια κρίσιμη συνάντηση για την διαμόρφωση στρατηγικής στο Προεδρικό Μέγαρο υπό τον Ταγίπ Ερντογάν και στη θέση του εμφανίστηκε άλλος ναύαρχος χωρίς να δοθεί καμία εξήγηση.

Δέκα στρατηγοί

Σημειωτέον ότι τον Αύγουστο του 2017 οι κρίσεις που είχαν γίνει στις τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις είχαν οδηγήσει στην απειλή παραίτησης δέκα στρατηγών μεταξύ αυτών και του ιδιαίτερα δημοφιλούς και ισχυρού αξιωματικού του Διοικητή των Ειδικών Δυνάμεων Ζεκάι Ακσάκαλι, ο οποίος είχε διαδραματίσει κρίσιμο ρόλο στην αντιμετώπιση της απόπειρας πραξικοπήματος το 2016.

Ο στρατηγός Ακσακαλί είχε βρεθεί στο επίκεντρο της κριτικής καθώς σύμφωνα με δημοσιεύματα του τουρκικού τύπου την παραμονή της απόπειρας πραξικοπήματος, συμμετείχε με τον Ακάρ σε συνάντηση με τον Διοικητή της ΜΙΤ Χακαν Φιντάν. Μια συνάντηση που πολλοί αναλυτές στην Τουρκία θεωρούν ότι έγινε ακριβώς επειδή υπήρχαν ήδη πληροφορίες για την εκδήλωση πραξικοπήματος.

Τον Δεκέμβριο του 2018 με προεδρικό διάταγμα παλι ο Ερντογάν αποκεφάλισε δυο στρατηγούς. Ο ένας εξ αυτών ο Ισμαήλ Μετιν Τεμέλ ήταν ο διοικητής που είχε αναλάβει τις επιχειρήσεις «Ασπίδα του Ευφράτη» και «Κλάδος Ελαίας» και ως Διοικητής της 2ης Στρατιάς ήταν υπεύθυνος για την προστασία των τουρκικών συνόρων με την Συρία ,το Ιράκ και το Ιράν.

Ο στρατηγός Τεμέλ είχε έρθει σε σύγκρουση με τον ΑΓΕΕΘΑ Γιασάρ Γκιουρελ και τον Χ.Ακάρ ο οποίος είχε ταχθεί στο πλευρό του ΑΓΕΕΘΑ.

Ο Τεμέλ ήταν φανατικός υποστηρικτής του Ερντογάν και η αντιπολίτευση τον είχε κατηγορήσει όταν είχε εμφανιστεί με την στολή να χειροκροτεί τον τούρκο Προέδρο σε πολιτική εκδήλωση πριν τις εκλογές.

Σύμφωνα με τουρκικά δημοσιεύματα ο στρατηγός Τεμέλ το βράδυ της απόπειρας πραξικοπήματος είχε εμφανισθεί μπροστά στο Τουρκικό Γενικό Επιτελείο, δηλώνοντας ότι πρέπει να συλληφθούν όλοι όσοι βρίσκονταν στην αεροπορική βάση «Ακιντσί» ως ύποπτοι για το πραξικόπημα. Σημαντική λεπτομέρεια : Στην βάση εκείνη την ώρα βρισκόταν τόσο ο Ακάρ, όσο και ο Γκιουλέρ.

Ως ΑΓΕΕΘΑ ο Ακάρ είχε συγκρουστεί με τον στρατηγό Τεμέλ σχετικά με την τουρκική επιχείρηση στο Αφρίν και την ολοκλήρωση της επιχείρησης την οποία ο Ακάρ θεωρούσε πρόωρη. Ο Τεμέλ υποβαθμίστηκε όταν μετατέθηκε στην θέση του πρόεδρου του Τμήματος Αξιολόγησης και Επιθεώρησης του Τούρκικου Γενικού Επιτελείου.

Ο Τεμελ, ιδιαίτερα δημοφιλής και γνωστός για αντιαμερικανικά αισθήματα του και τις εθνικιστικές θέσεις ήταν επίσης υπεύθυνος για την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας στο εσωτερικό και για τις επιχειρήσεις στο Ιράκ και την Συρία.

Λίγους μήνες πριν την υποβάθμιση του, ο ίδιος είχε προαχθεί σε «τετράστερο» στρατηγό και πολλοί αναλυτές είχαν θεωρήσει ότι αυτό ήταν το βήμα προκειμένου να αναλάβει ΑΓΕΕΘΑ και κατόπιν υπουργός Αμυνας…

Η απευθείας πρόσβαση που είχε στον Ερντογάν παρακάμπτοντας πολλές φορές την ιεραρχία και η ανεξαρτησία που διεκδικούσε στις κινήσεις του είχαν προκαλέσει την αντίδραση των Ακαρ- Γκιουρελ.

Μαζί με τον Τεμελ είχε τότε αποστρατευθεί ένας ακόμη στρατηγός, ο Μουσταφά Μπαρουτ που ήταν διοικητής της 4ηςΤαξιαρχιας στην Νοτιοανατολική Τουρκία στο Τουντσελί.

Ο Ακάρ αποδεικνύεται πολύ σκληρός αντίπαλος ακόμη και για τις πραγματικές «φίρμες» και για εμβληματικούς τούρκους ανώτατους αξιωματικούς. Ενταγμένος στον Τουρκικό Στρατό για σχεδόν 47 χρόνια ο Ακάρ επηρεάζεται από ισλαμιστές διανοούμενους, έχει ο ίδιος έντονο θρησκευτικό συναίσθημα και προσανατολισμό και διατηρεί σχέσεις με συντηρητικούς πολιτικούς κύκλους. Με μικρή επιχειρησιακή εμπειρία, αλλά με μακρά θητεία στο παρασκήνιο και διαρκή παρουσία σε Επιτελεία και Αρχηγεία.

Δεν αφήνει κανέναν να απειλήσει την σχέση του με τον Ερντογάν. Και τώρα έχει το πάνω χέρι, έχοντας υποβαθμίσει εντελώς και τον ΥΠΕΞ Μ. Τσαβούσογλου.

Όσο για την θεωρία της «Γαλάζιας Πατρίδας», τίποτα δεν αλλάζει. Ακόμη και χωρίς τον εμπνευστή της παραμένει επίσημο Δόγμα της εξωτερικής και αμυντικής πολιτικής της Τουρκίας.

ΠΗΓΗ: liberal.gr