Ο «ιός» της κλιμάκωσης απειλεί τα ελληνοτουρκικά

ΒΑΣΙΛΗΣ ΝΕΔΟΣ

Ο Τούρκος υπουργός Εθνικής Άμυνας Χουλουσί Ακάρ (αριστερά) πρότεινε στον Έλληνα ομόλογό του Νίκο Παναγιωτόπουλο μορατόριουμ ασκήσεων για όσο καιρό διαρκούν τα μέτρα για τον κορωνοϊό. Ωστόσο, το μπαράζ υπερπτήσεων που ακολούθησε προβλημάτισε την Αθήνα για την ειλικρίνεια των τουρκικών προθέσεων

Το ερώτημα περί του τι ακολουθεί στα ελληνοτουρκικά μετά τον κορωνοϊό έχει σχετικά απλή απάντηση σε διπλωματικούς και στρατιωτικούς κύκλους, οι οποίοι αναλύουν τα δεδομένα των τελευταίων μηνών. Η Άγκυρα συντηρεί με όποιον τρόπο μπορεί τους υψηλούς τόνους, όπως π.χ. με τις υπερπτήσεις ακόμα και πάνω από μεγάλα κατοικημένα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου και, ακόμα πιο έντονα στην κυπριακή υφαλοκρηπίδα, με ανανέωση των γεωτρήσεων στο οικόπεδο 6, εκτιμώντας ότι με αυτό τον τρόπο μένει στην επιφάνεια η στρατηγική αξίωση της ηγεμονικής θέσης στην ευρύτερη περιοχή. Μετά σχεδόν ένα μήνα αβελτηρίας και καταστροφικής διαχείρισης στο ζήτημα της πανδημίας, είναι απολύτως σαφές ότι η κυβέρνηση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν προσπαθεί να εκμεταλλευθεί τη συνήθη συσπείρωση των πολιτών γύρω από την ηγέτη (rally around the flag) σε περιόδους κρίσης.

Σειρά αξιωματούχων, με αφορμή τα 100 χρόνια από την ίδρυση της τουρκικής Εθνοσυνέλευσης, επαναλάμβανε μετ’ επιτάσεως την περασμένη εβδομάδα ότι η Τουρκία θα έχει πιο ισχυρή φωνή στη «νέα παγκόσμια τάξη πραγμάτων» και δεν θα εγκαταλείψει τη στρατηγική της στην Ανατολική Μεσόγειο και στο Αιγαίο. Αρκετοί στην Αθήνα ανησυχούν ότι η Άγκυρα δεν θα περιμένει καν την παρέλευση της πανδημίας, αλλά θα δημιουργήσει συνθήκες εντονότερης κλιμάκωσης ακόμα και τώρα, ενώ η Δύση βρίσκεται σε εμφανή εσωστρέφεια. Η απουσία της Ουάσιγκτον είναι προφανής, ωστόσο εκείνο που ανησυχεί ακόμα περισσότερο είναι η υποτίμηση του ζητήματος της τουρκικής συμπεριφοράς από την Ευρώπη.

Αμηχανία στην Ευρώπη

Τις προηγούμενες ημέρες σε μία σειρά από περιστάσεις (η πλέον επίσημη το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων), η Λευκωσία επιχείρησε να επαναφέρει το ζήτημα των κυρώσεων κατά της Τουρκίας για τις παράνομες γεωτρήσεις, ωστόσο αρκετοί από τους ισχυρούς εταίρους στην Ε.Ε. έκριναν ότι στην παρούσα φάση τέτοιου είδους κινήσεις δεν χρειάζονται. Είναι απολύτως σαφές ότι η Γερμανία και άλλες χώρες της βόρειας Ευρώπης δεν επιθυμούν μια αναζωπύρωση του μεταναστευτικού, μάλιστα σε μια περίοδο κατά την οποία βρίσκεται σε εξέλιξη η πανδημία του κορωνοϊού. Η ανησυχία της εργαλειοποίησης του προσφυγικού παραμένει στην Αθήνα, καθώς η εμπειρία του Έβρου είναι πολύ πρόσφατη. Η ενεργοποίηση του «Γιαβούζ» στην κυπριακή υφαλοκρηπίδα έως τα μέσα Ιουλίου αντικρούει και το επιχείρημα όσων είδαν στην απόφαση της Exxon/Mobil να αναστείλει τις δραστηριότητές της λόγω πανδημίας, ένα «παραθυράκι» πιθανής επανεκκίνησης του διαλόγου με την Άγκυρα.

Παρά τις καθυστερήσεις, κάτι φαίνεται να κινείται στο μέτωπο της αεροναυτικής επιχείρησης «Ειρήνη» της Ε.Ε. για την επιτήρηση του εμπάργκο όπλων στη Λιβύη, καθώς η γερμανική προσφορά ενός μέσου (πλοίο ή αεροσκάφος ναυτικής συνεργασίας) εντός του θέρους, βοήθησε και άλλους, διστακτικούς εταίρους να προχωρήσουν στην εισφορά κάποιων μονάδων. Ως εκ τούτου, αναμένεται ότι η επιχείρηση θα μπορούσε να αρχίσει πριν από το τέλος Μαΐου. Ίσως αυτή η προοπτική έχει οδηγήσει σε μια πραγματική έξαρση της μεταφοράς εξοπλισμών μέσω αέρα και θαλάσσης προς το μέτωπο που έχει έναντι του στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ, ο εκλεκτός της Αγκυρας Φαγέζ αλ Σαράζ.

Στον τουρκικό Τύπο γίνεται λόγος για ραγδαία «αντιστροφή» του κλίματος υπέρ των δυνάμεων του Σαράζ, ωστόσο τονίζεται ότι ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει επενδύσει σημαντικά στο λιβυκό μέτωπο και μια επιτυχία σε αυτό του είναι απαραίτητη. Ενδεικτικά τα δημοσιεύματα στην Τουρκία περί άσκησης που πραγματοποίησε η τουρκική αεροπορία μεταξύ Κύπρου και Λιβύης, όπου μαχητικά F-16 έμειναν στον αέρα επί 7 ώρες και 35 λεπτά συνοδεία ιπτάμενων τάνκερ και αεροσκαφών έγκαιρης προειδοποίησης και ελέγχου. Υπενθυμίζεται ότι επιστρέφοντας από τη Λιβύη, αυτά τα F-16 παραβίασαν τον ελληνικό εναέριο χώρο στα νότια της Κρήτης, όπου η Άγκυρα επιμένει μέσω του συνόλου της πολιτικής ηγεσίας ότι η Τουρκία έχει δικαιώματα λόγω του τουρκολιβυκού μνημονίου.

Πέρα από τις προφανείς προκλήσεις, η Άγκυρα επιδεικνύει και σημάδια μάλλον αμφιλεγόμενης συμπεριφοράς, η οποία αναλύεται υπό το πρίσμα των προβλημάτων που έχει δημιουργήσει στις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις (ΤΕΔ) ο κορωνοϊός. Σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές, στην τελευταία τηλεδιάσκεψη του ΝΑΤΟ (15 Απριλίου), ο Τούρκος υπουργός Εθνικής Άμυνας Χουλουσί Ακάρ πρότεινε στον Έλληνα ομόλογό του Νίκο Παναγιωτόπουλο μορατόριουμ ασκήσεων για όσο καιρό διαρκούν τα μέτρα για τον κορωνοϊό. Από την Αθήνα ζητήθηκε αποχή από τις υπερπτήσεις και την προσπάθεια προώθησης μεταναστών, ωστόσο έκτοτε έγινε ένα ακόμα μεγάλο μπαράζ υπερπτήσεων, κάτι που ευλόγως προβλημάτισε για την ειλικρίνεια των τουρκικών προθέσεων.

Η «Γαλάζια Πατρίδα»

Το θέμα, πάντως, συζητείται, καθώς η μεγαλύτερη ετήσια άσκηση «Μαβί Βατάν» («Γαλάζια Πατρίδα») δεν έχει αρχίσει παρότι ήταν προγραμματισμένη να ξεκινήσει την περασμένη Δευτέρα. Εφόσον η Αγκυρα προβεί σε κινήσεις καλής θελήσεως, τότε δεν αποκλείεται να ακυρωθεί και η προγραμματισμένη άσκηση του Πολεμικού Ναυτικού με την επωνυμία «Καταιγίδα ’20».

ΠΗΓΗ: kathimerini.gr