Του
Νικολάου Αθ. Μπλάνη Αντιστράτηγου Αστυνομίας ε.α.
1.
Δεν είναι δυστυχώς μεμονωμένο φαινόμενο η ανάρμοστη και αγενής συμπεριφορά των
αστυνομικών απέναντι στους πολίτες και η απόκλιση από την «αρχή της προσήκουσας
συμπεριφοράς», η οποία προσβάλλει το κύρος του Σώματος, δηλητηριάζει τη σχέση Αστυνομίας
– Κοινωνίας και πρέπει να τιμωρείται με τις αυστηρότερες προβλεπόμενες
διοικητικές-πειθαρχικές-ποινικές κυρώσεις. Ένα γεγονός που διαπίστωσε και η
Ηγεσία της Αστυνομίας και την οδήγησε στην έκδοση διαταγής (17-4-2018), ώστε να
απευθύνει σχετικές εντολές για συμμόρφωση προς τους Κανονισμούς και προς τον
Κώδικα Δεοντολογίας. Η κατάσταση όμως δεν φαίνεται να έχει αλλάξει ιδιαίτερα.
2.
Είδαμε πρόσφατα στα Μ.Μ.Ε. μητέρα να καταγγέλλει τον «βίαιο ξυλοδαρμό του
22χρονου ΑΜΕΑ γιου της από αστυνομικούς», που φέρεται να τον εξέλαβαν ως
διαρρήκτη ... «του έδωσαν γροθιά στο κεφάλι και τον πατούσαν στο στήθος για να
τους πει ποιος είναι. Και όταν ζήτησα εξηγήσεις μας είπαν ειρωνικά συγγνώμη,
ενώ δεν μας έδωσαν τα ονόματά τους. Πήγαμε και στο Τμήμα και μας έδιωξαν».
Επίσης απρόκλητο «νταηλίκι», κατήγγειλαν στο παρελθόν δύο αδέλφια, που
προσήχθησαν στο Τμήμα, ενώ βρίσκονταν έξω από το μαγαζί τους (στο πεζοδρόμιο)
και οι ταυτότητες τους ήταν μέσα σε αυτό. Η Αστυνομία ανέφερε, ότι προσήχθησαν,
επειδή δεν είχαν ταυτότητες και διέταξε έρευνα (Π.Δ.Ε.). Στις εκθέσεις του
Συνηγόρου του Πολίτη καταγράφονται αρκετές περιπτώσεις αστυνομικής αυθαιρεσίας.
Αναφορές υπάρχουν και για ανάρμοστη συμπεριφορά κατά τη βεβαίωση παραβάσεων του
Κ.Ο.Κ. Έχει καταγγελθεί κατά καιρούς, ότι χρησιμοποιήθηκαν εκφράσεις όπως, «Ρε
δεν βλέπεις που παρκάρεις», «Ξηλώστε του τις πινακίδες αμέσως», «Βγάλε την
πινακίδα, αλλιώς θα στη σκίσω και θα κάνω ζημιά στο αυτοκίνητο». Επίσης ότι,
μετά τον έλεγχο της άδειας οδήγησης, αυτή δεν επιστράφηκε στα χέρια του οδηγού,
αλλά «πετάχτηκε» προς το μέρος του (σχεδόν στο πρόσωπο), πράγμα που μπορεί να
στοιχειοθετήσει και έργω εξύβριση.
3.
«Η ευγενής συμπεριφορά των αστυνομικών προς τους πολίτες, καθώς και ο σεβασμός
και η προστασία των δικαιωμάτων αυτών», αποτελούν στοιχεία της έννοιας της
πειθαρχίας (άρθρο 2 παρ.1, περ. ε΄ του π.δ.120/2008). Για να είναι η
συμπεριφορά των αστυνομικών προς τους πολίτες άψογη και πολιτισμένη θα πρέπει
να διακρίνεται από επίδειξη ευγένειας, ψυχραιμίας, ευθυκρισίας και ευαισθησίας.
Ειδικότερα ο αστυνομικός εξηγεί στον παραβάτη την παράβαση που διέπραξε, καθώς
και τα δικαιώματά του (π.χ. κατάθεση ένστασης-προσφυγής), κατά τρόπο σαφή, ώστε
να μην καταλείπονται αμφιβολίες, αποφεύγοντας τις αντιδικίες και τις υπερβολές
(άρθρο 2 περ.ζ΄ του π.δ.254/2004).
4.
Η τήρηση της προσήκουσας συμπεριφοράς δυσχεραίνεται σημαντικά - αλλά τότε
ακριβώς αποκτά ιδιαίτερη σημασία και αξία - όταν δοκιμάζει την υπομονή, τη
δύναμη θέλησης και την αντοχή των αστυνομικών οργάνων. Αυτό συμβαίνει ιδίως,
όταν οι τελευταίοι έρχονται αντιμέτωποι με κακοποιούς, άτομα με προβληματική
συμπεριφορά ή πολίτες που τελούν σε ειδική κυριαρχική σχέση εξάρτησης, όπως η
σωματική και κατ΄οίκον έρευνα, η καταδίωξη, η σύλληψη, η φύλαξη και η κράτηση.
Στις σοβαρότερες από τις περιπτώσεις αυτές, που συνεπάγονται σοβαρούς
περιορισμούς των θεμελιωδών δικαιωμάτων των πολιτών, οι διατάξεις, προς
διευκόλυνση και αυτοσυγκράτηση των αρμοδίων οργάνων, δεν επιτάσσουν απλώς το
προσήκον της συμπεριφοράς (ιδίως προς τις ευάλωτες ομάδες), αλλά περιγράφουν
συγκεκριμένες υποχρεώσεις και απαγορεύουν ορισμένες συμπεριφορές (ιδίως στα
π.δ.141/1991, π.δ. 254/2004 και π.δ.120/2008).
5.
Το ανωτέρω φαινόμενο, που καταγράφεται – ορισμένες φορές βέβαια καθ΄υπερβολή –
ως προδήλως «μη προσήκουσα αστυνομική συμπεριφορά» και στα Μ.Μ.Ε., έχει άμεσο
αρνητικό αντίκτυπο στην κοινή γνώμη. Το γεγονός επομένως αφορά το σύνολο των
αστυνομικών, αφού τα επακολουθούντα δυσμενή σχόλια και η έντονα αρνητική
προδιάθεση λειτουργούν στη συλλογική συνείδηση βάσει του γένους του δράστη,
δηλαδή της ιδιότητάς του ως αστυνομικού και όχι βάσει του προσώπου του και έχει
ως αποτέλεσμα να πλήττεται καίρια το κύρος του Αστυνομικού Θεσμού, καθώς και το
αίσθημα ασφάλειας και εμπιστοσύνης, που εξ ορισμού αυτός οφείλει να αποπνέει.
