Γυναίκες και Ένοπλες Δυνάμεις – Βίοι παράλληλοι και αλληλένδετοι (ΦΩΤΟ)

Λεωνίδας Σ. Μπλαβέρης

Ημερομηνίες – σταθμοί στην παρουσία των γυναικών στις Ελληνικές Ένοπλες δυνάμεις

Έντονη είναι η παρουσία των γυναικών στις Ένοπλες Δυνάμεις, σαφής συνάρτηση της εξίσου έντονης (και ουσιαστικής) παρουσίας τους σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και παγκοσμίως! Ενδεικτικό στο σημείο αυτό να αναφερθεί ότι 7 από τις χώρες – μέλη του ΝΑΤΟ έχουν αυτή τη στιγμή γυναίκες Υπουργούς Αμύνης και βεβαίως αυτό δεν προκαλεί καμία απολύτως εντύπωση!

Στην Ελλάδα, οι Κυρίες στις Ένοπλες Δυνάμεις (ΕΔ) αποτελούν πλέον αναπόσπαστο κρίκο αυτής της «αλυσίδας» προσφέροντας πολύτιμες υπηρεσίες και στους τρεις Κλάδους, σε όλα τα Όπλα, Σώματα και θέσεις, συμπεριλαμβανομένων και των υποβρυχίων, των πιλότων μαχητικών, αλεξιπτωτιστών, εκκαθαριστών ναρκοπεδίων κλπ.

Αυτή τη στιγμή δεν υπηρετούν μόνο στη φημισμένη Διοίκηση Υποβρυχίων Καταστροφών (ΔΥΚ) του Πολεμικού Ναυτικού και αυτό όχι γιατί απαγορεύεται αλλά γιατί καμία γυναίκα – στέλεχος του ΠΝ ή του Στρατού Ξηράς ή του Λιμενικού Σώματος – Ελληνική Ακτοφυλακή – ως τώρα τουλάχιστον – δεν έχει αποφασίσει να δηλώσει συμμετοχή για να συμμετάσχει στο 6μηνης διάρκειας Σχολείο Επιλογής και βεβαίως στη συνέχεια να αποφοιτήσει επιτυχώς από αυτό. Το ίδιο συμβαίνει και με το αντίστοιχο Σχολείο Επιλογής Διασωστών Μάχης, των κομμάντος της 31ης Μοίρας Ειδικών Επιχειρήσεων Διασώσεως (31 ΜΕΕΔ) της Πολεμικής Αεροπορίας, συνολικής διάρκειας 8 μηνών.

Ενδεικτικό της συμμετοχής γυναικείων στελεχών των Ελληνικών ΕΔ είναι και το γεγονός ότι π.χ. σήμερα στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων επί 900 μαθητών της Σχολής, οι 183 είναι γυναίκες κατανεμειμένες και στα τέσσερα έτη φοιτήσεως.

Αξίζει να σημειωθεί ότι γυναίκες εισέρχονται στις παραγωγικές σχολές αξιωματικών και υπαξιωματικών και των τριών Κλάδων των Ελληνικών ΕΔ, σε όλα τα τμήματα αυτών χωρίς περιορισμούς και ποσοστώσεις, μέσω του θεσμού των Πανελληνίων εξετάσεων και ακολούθως μετά την αποφοίτησή τους από αυτές, σταδιοδρομούν κανονικώς σε όλους τους Κλάδους, η καθεμία εκεί όπου ανήκει.

Πρέπει επίσης να τονιστεί ότι μολονότι δεν υφίσταται στην Ελλάδα ο θεσμός της υποχρεωτικής στρατεύσεως των γυναικών, όπως είναι συνταγματικώς υποχρεωτικό για τους άνδρες, εντούτοις οι γυναίκες ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του ’70 έχουν ενταχθεί στο Στρατό Ξηράς, στο Πολεμικό Ναυτικό και στην Πολεμική Αεροπορία ως Επαγγελματίες Μακράς Θητείας (ΕΜΘ), Επαγγελματίες Οπλίτες (ΕΠΟΠ) κλπ, σταδιοδρομώντας ως κατώτερα επαγγελματικά στελέχη των ΕΔ και έχοντας φτάσει σήμερα σε βαθμούς κατώτερων αξιωματικών.

Για την ιστορία να αναφέρουμε ότι η κατάταξη της πρώτης σειράς εθελοντριών του Στρατού Ξηράς είχε πραγματοποιηθεί το τριήμερο 5-7 Φεβρουαρίου 1979, επί πρωθυπουργίας Κωνσταντίνου Καραμανλή και Υπουργού Εθνικής Αμύνης του Ευάγγελου Αβέρωφ-Τοσίτσα. Μία ημερομηνία που αποτελεί ορόσημο, όχι μόνο για τις Ένοπλες Δυνάμεις της χώρας, αλλά και για την ιστορία του αγώνος για την ισότητα ανδρών και γυναικών στην Ελλάδα.

Αυτό όχι γιατί τη χρονιά εκείνη (1979) εντάχθηκαν για πρώτη φορά οι γυναίκες στις Ελληνικές ΕΔ, καθώς κάτι τέτοιο είχε προηγηθεί κατά μερικές δεκαετίες, αλλά γιατί από τότε άρχισαν μαζικά και τακτικά να υπολογίζονται και να εντάσσονται γυναικεία μόνιμα στελέχη σε όλους τους Κλάδους των ΕΔ, στα Όπλα και στα Σώματα, ως υπαξιωματικοί.

Μέχρι τότε οι γυναίκες συμμετείχαν σε όλους τους πολέμους του Ελληνικού Στρατού, από τους Βαλκανικούς πολέμους, τον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο και τη Μικρασιατική εκστρατεία, τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο και τον αιματηρό Εμφύλιο που ακολούθησε, ως νοσοκόμες-μέλη του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού και αργότερα, μεταπολεμικώς, ως αξιωματικοί Νοσηλευτικής και των τριών Κλάδων των ΕΔ, ως απόφοιτοι της Σχολής Αξιωματικών Νοσηλευτικής (ΣΑΝ).

Ως προελέχθη όμως από το 1979 και εντεύθεν άρχισε η συστηματική κατάταξη εθελοντριών γυναικών σε όλα τα Όπλα και Σώματα του Στρατού κάτι που πλέον αποτελεί θεσμό, σε ενιαίο πλέον πλαίσιο κατατάξεως ανδρών – γυναικών, ανεξαρτήτως φύλλου, όποτε πλέον γίνονται οι σχετικές προσλήψεις, καθώς – και είναι γνωστό αυτό – από το 2010 και εντεύθεν, ελέω Μνημονίου και των περιοριστικών του όρων, ΔΕΝ γίνεται πλέον καμία πρόσληψη με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την εύρυθμη λειτουργία των ΕΔ!

Ημερομηνίες – σταθμοί στην παρουσία των γυναικών στις Ελληνικές ΕΔ

Το 1946, όταν ως αποτέλεσμα των συνεπειών και των εμπειριών του Β’ ΠΠ, και στο πλαίσιο της τότε αναδιοργανώσεως του ΕΣ, που πραγματοποιείτο την εποχή αυτή, αποφασίστηκε η συγκρότηση της πρώτης παραγωγικής σχολής γυναικών αξιωματικών για μόνιμο στρατιωτικό νοσηλευτικό προσωπικό. Στην Σχολή εισάγονταν μόνο γυναίκες μετά από εξέταση επιτροπής αποτελούμενη από την Διευθύνουσα Νοσηλεύτρια της Διευθύνσεως της Υγειονομικής Υπηρεσίας του ΓΕΣ και πέντε ανώτερους υγειονομικούς αξιωματικούς, με βάση το νέο Βρετανικό Σύστημα εκπαιδεύσεως που είχε υιοθετηθεί και εφαρμοζόταν στον Στρατό.

Στις 14 Νοεμβρίου 1946, οι πρώτες 21 μαθήτριες εισήλθαν στη «Στρατιωτική Σχολή Εκπαιδεύσεως Αδελφών Νοσοκόμων», όπως ήταν η αρχική της ονομασία, από την οποία προέκυψε η σημερινή Σχολή Αξιωματικών Νοσηλευτικής (ΣΑΝ). Η ημερομηνία αυτή αποτελεί και την ημέρα εορτασμού της ιδρύσεως της Σχολής (Στοιχεία: ΣΑΝ).

Το 1978, όταν με απόφαση της τότε κυβερνήσεως επετράπη στις πρώτες γυναίκες να ενταχθούν, σε εθελοντική βάση, ως κατώτερες υπαξιωματικοί στους τρεις Κλάδους των ΕΔ. Η απόφαση αυτή υλοποιήθηκε την επόμενη χρονιά 1979 με την κατάταξη της 1ης Σειράς στο ΣΞ, που πραγματοποιήθηκε – ως προελέχθη – το διάστημα 5-7 Φεβρουαρίου 1979, στο τότε υφιστάμενο «Κέντρο Εκπαιδεύσεως Γυναικών» στην Αθήνα, στο Γουδί, που τότε υπαγόταν στην ΑΣΔΕΝ!

Το 1991, με πρωθυπουργό τον Κωνσταντίνος Μητσοτάκης και ΥΕΘΑ τον Γιάννη Βαρβιτσιώτη, αποφασίστηκε όπως οι πρώτες γυναίκες ενταχθούν στις παραγωγικές Σχολές Αξιωματικών των τριών Κλάδων των ΕΔ (Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων στα «Σώματα», Σχολή Ναυτικών Δοκίμων ως Μηχανικοί, Σχολή Ικάρων ως Μηχανικοί και Στρατιωτική Σχολή Αξιωματικών Σωμάτων). Από το 1995, οπότε αποφοίτησαν οι πρώτες γυναίκες μόνιμοι αξιωματικοί, εκτός Νοσηλευτικής, μέχρι σήμερα, το νερό έχει μπει στο αυλάκι.

Το 2002, έπεσε και το τελευταίο «οχυρό», με την εισαγωγή των πρώτων γυναικών στην κατηγορία των «Όπλων» στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων, στους Ιπτάμενους της Σχολής Ικάρων και στους Μάχιμους της Σχολής Ναυτικών Δοκίμων, καθώς και στις αντίστοιχες «μάχιμες» ειδικότητες των παραγωγικών Σχολών Υπαξιωματικών. Τέσσερα και δύο χρόνια αντιστοίχως αργότερα αποφοίτησαν από τις Σχολές οι πρώτες γυναίκες αξιωματικοί των Όπλων (Πεζικού, Πυροβολικού, Τεθωρακισμένων, Μηχανικού, Διαβιβάσεων και Αεροπορίας Στρατού), μάχιμες του ΠΝ και ιπτάμενες της ΠΑ. Πρακτικώς και τυπικώς αυτό σημαίνει ότι θεωρητικώς μπορεί περί το 2040 ή στη δεκαετία του 2040, να δούμε γυναίκα στρατηγό, ναύαρχο και πτέραρχο αρχηγό Κλάδου ή ακόμα και αρχηγό ΓΕΕΘΑ.

Για την ιστορία να αναφέρουμε (ενδεικτικώς) ότι σήμερα πλέον οι 2 από τις 3 πρώτες γυναίκες της πρώτης σειράς που εισήλθαν στη ΣΣΕ (Σώματα) είναι αντισυνταγματάρχες Εφοδιασμού – Μεταφορών και υπηρετούν στο ΚΕΕΜ στην Σπάρτη και σε Μονάδα του Σώματος στον Πειραιά, οι πρώτες γυναίκες των Όπλων υπηρετούν σήμερα ως διοικητής Λόχου Μηχανικού στον Έβρο, στο ΠΝ είναι ύπαρχος σε πυραυλάκατο, ενώ στην ΠΑ είναι εκπαιδεύτρια στην Καλαμάτα και μέλος της Ομάδος Επιδείξεως Μεμονωμένου Αεροσκάφους “T-6A Texan”.

Σήμερα επίσης γυναίκες αξιωματικοί και υπαξιωματικοί υπηρετούν ισότιμα με τους άνδρες συναδέλφους τους, ως πιλότοι και τεχνικοί επιθετικών και μεταφορικών ελικοπτέρων, αρχηγοί και μέλη πληρωμάτων αρμάτων μάχης, ναρκαλλιευτές, ως μέλη Ειδικών Δυνάμεων και εκπαιδεύτριες στη Σχολή Αλεξιπτωτιστών στο ΣΞ, ως πιλότοι και πληρώματα, μαχητικών (F-4E Phantom), εκπαιδευτικών (T-6A Texan II), μεταφορικών αεροσκαφών (C-27J Spartan) και ελικοπτέρων (Super Puma) της ΠΑ, ως αξιωματικοί μάχιμοι και μηχανικοί και αντίστοιχων ειδικοτήτων υπαξιωματικοί στο ΠΝ. Με λίγα λόγια…ΠΑΝΤΟΥ!

Αξίζει να σημειωθεί ότι ως σήμερα, εξ όσων μπορούμε να θυμηθούμε, όλη αυτή η μακρά και ευδόκιμη πορεία των γυναικών στις ΕΔ έχει καταγραφεί σε μορφή βιβλίου μόνο από έναν εξαιρετικό συνάδελφο και παλαιό (και έμπειρο στρατιωτικό συντάκτη), τον Νίκο Θεοτόκη, ο οποίος δούλεψε για πάρα πολλά χρόνια σε εφημερίδες και στην τηλεόραση του “MEGA”, διαπιστευμένος στο ΥΠΕΘΑ, με τίτλο «Γυναίκες και Πόλεμος» (εκδόσεις «Διηνεκές»), που έχει πλέον εξαντληθεί.